Żarów : niem. Saarau
gmina : Żarów
powiat : świdnicki
województwo : dolnośląskie
Gwoli wyjaśnienia, lokalizacja pomnika przyporządkowywana jest do Żarowa, ale tak naprawdę leży on dziś w granicach gminy Jaworzyna Śląska. Być może wynika to z faktu, że pomnik umieszczany był na przedwojennych pocztówkach z opisem Saarau. Bez wątpienia bliżej do tego miejsca Żarowianom, więc pozostajemy przy takim opisie. Pomnik ustawiony jest na wzgórzu zwanym dawniej "Steinberg" pomiędzy Żarowem a Piotrowicami Świdnickimi, tuż przy historycznej "Drodze Węglowej". Droga ta była jednym ze szlaków węglowych i wiodła z Wałbrzycha przez Świebodzice i Żarów do Kątów Wrocławskich. W Żarowie jest to przedłużenie ul. Górniczej (zdjęcie poniżej).
Droga Węglowa widziana z ulicy Górniczej w Żarowie
Zdjęcie satelitarne ze wskazaniem (kolorem czerwonym) miejsca posadowienia pomnika (źródło : www.geoportal.gov.pl)
Zdjęcie satelitarne ze wskazaniem (czerwoną strzałką) miejsca posadowienia pomnika w odniesieniu do Żarowa (źródło : www.geoportal.gov.pl)
Fragment przedwojennej pocztówki wielopolowej przedstawiający pomnik (źródło : Wspomnienia o naszym Żarowie - Zbigniew Malicki, Marek Wąsowski)
Fragment przedwojennej pocztówki wielopolowej przedstawiający pomnik (źródło : Wspomnienia o naszym Żarowie - Zbigniew Malicki, Marek Wąsowski)
Idąc od strony Żarowa, na wzgórzu po prawej stronie zauważysz zadrzewiony teren, tam trzeba sie kierować
Idąc krawędzią pola szukaj po prawej stronie ścieżki prowadzącej w gęste krzaki
Mimo, że nie ma wczesną wiosną dużo zieleni a pomnik ustawiony jest tylko 5 metrów od krawędzi pola, nie widać go w gęstwinie krzaków
Pomnik w "całej" okazałości
Pomnik to obelisk z wyrytymi nazwiskami, miejscowościami i datami na kamiennym postumencie, poświęcony wszystkim żołnierzom z Piotrowic, Łażan, Żarowa, Nowic, którzy uczestniczyli w wojnach w latach 1864, 1866 i 1870/71. Dziś, tylko niewielka część napisów na pomniku jest czytelna.
Napisy na pomniku
Dane spisane z pomnika ze strony www.denkmalprojekt.org
Ranga | Nazwa | Imię | z | Data i miejsce śmierci | Jednostka [4] |
??? | Franz | Saarau | Ndrschl. Infr. Regiment(Dolnośląskie Pułk Piechoty Nr. 51, Wrocław) | ||
??? | Gustav | Saarau | III. Pułk dragonów Śląska (3 śląskie dragonów. 15 dużych Strehlitz) |
||
??? | Wilhelm | Saarau | Pułku fizylierów(prawdopodobnie: pułk fizylierów (śląskie) nr 38, Glogau.) | ||
ANDERS | Joh. | Laasan | 1870/71 | I. śląski pułk grenadierów 10 (pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm II (1 śląskie) Nr. 10, Schweidnitz) | |
Personel Chirurg dr | ANDERSON | Juliusz | (Peterwitz) | I. stwarza. Pułk Piechoty 18 | |
Arlt | ??? | Saarau | Śląskie Reserve Hussars | ||
NÓG | Carl | Laasan | Bataliony Train 6 (Śląski Wydział Pociąg nr. 6, Wrocław) |
||
BERNDT | Benj. | Laasan | 10 Pułku Landwehry Śląska (1 pułk Landwehry Śląska) nr 10, III. Batalion) Striegau |
||
DITTMANN | Wilhelm | Laasan | I. Śląski Pułk Piechoty 4 ... (2. Pułk Piechoty Dolnośląskiego Nr. 46, Poznań) | ||
Dressler | Heinrich | Laasan | Pułk Piechoty 10(prawdopodobnie pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm II. (1 śląskie) Nr. 10, Schweidnitz) | ||
Unteroff. | Foerster | Sierpień | Saarau | III. Pułk dragonów Śląska (3 śląskie dragonów. 15, Wielka Strehlitz) |
|
Grenadier | GEBHARD | Sierpień | Laasan | 1870 Gravelotte | 2. Król. Elis. Regiment (3 Grenadier Guards Regiment Queen Elizabeth, Wrocław). |
Grammel | Sierpień | Neudorf | III: pułk dragonów Śląska (3 śląskie dragonów. 15, Wielka Strehlitz) |
||
GRUBER | Wendling | Trzmiel | PS ...? Regiment 10 (?) | ||
Haensel | Wilhelm | Laasan | I. Preuss. Pułk grenadierów | ||
HANKE | ??? | Saarau | Twierdza Pułk Artylerii(prawdopodobnie śląskie Stronghold Artillerieregient nr. 6, Nysa) | ||
HANKE | Sierpień | Laasan | |||
Hiel | Sierpień | Saarau | 11 Pułku Landwehry Śląska (4 pułk Landwehry dolnośląskie. 11) | ||
Hiltmann | Wilhelm | Laasan | |||
Hindemith | ??? | Saarau | II. Pułk dragonów Śląska (dragoni król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) nr. 8, Oels) | ||
Jentsch | Poważnie | Neudorf | Śląskie pułk grenadierów 11 ( pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) Nr. 11, Glatz) [5] | ||
Kahlert | Herman | Laasan | |||
Sierżant | Karsch | Sierpień | Laasan | 1870 St. Privat | Cesarz Franciszek I (Franz Straż Gren.-Reg. nr. 2, Berlin) |
KLIKNIJ | Rudolph | Laasan | |||
Klinner | ... Rich | Saarau | |||
KOHLER | Wilhelm | Saarau | Królowa Elżbieta (3 Grenadier Guards Regiment królowa Elżbieta., Wrocław) |
||
Rak | Gottfried | Laasan | Pułk Artylerii Polowej Śląska 6 (Pułk Artylerii Polowej Peucker (1st Silesian) nr. 6, Wrocław) |
||
Kuhn | Henri | Laasan | |||
Kuhn | Wilhelm | Laasan | Śląskie Hunter Batillone 6 (2 Śląski Hunter Batillon nr. 6, Oława) |
||
KUHNERT | Heinrich | Saarau | Grenadier Guards Landwehr.Regiment I. | ||
Porucznik | KULMITZ | Eugeniusz | Laasan | II. Pułk dragonów Śląska (2 śląskich dragonów. 8) |
|
Porucznik | KULMITZ | Ma ... przez | Laasan | Dragoni 12 | |
LOKALIZACJA | Gustav | Saarau | I. śląski pułk grenadierów(pułk piechoty król Fryderyk Wilhelm II. (1 śląskie) Nr. 10, Schweidnitz) | ||
LONG | (Sie) Ust | Saarau | II. Śląskie Jäger Bataliony (2 myśliwych śląskie -Bataillon nr. 6, Oława) |
||
(Muszkieter) | LAUFFER | Heinrich | Saarau | (08.06.1870 Wörth.) | III. Dolnośląski Pułk Piechoty 50 (3. Dolnośląski Pułk Piechoty 50, Rawitz, Lissa) |
Porucznik | Loebner | Otto | Saarau | Pułku fizylierów Śląska 38(fizylierów Regt. (śląskie) Nr. 38, Glogau) | |
Matthes | Carl | Neudorf | Twierdza Pułk Artylerii(prawdopodobnie Śląski Pułk Artylerii Nr Twierdza. 5, Nysa) | ||
MENZEL | Sierpień | Saarau | Pułku fizylierów Śląska (pułku fizylierów (śląskie) Nr. 38, Glogau) | ||
PFITZNER | Carl | Laasan | II. Śląskie pułk grenadierów 11 (pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) Nr. 11, Glatz) | ||
PIETSCH | Wilhelm | Saarau | IV. Dolnośląski Pułk Piechoty 51 (4 Pułk Piechoty Dolnośląskiego Nr. 51, Wrocław) | ||
Grenadier | Pröll | Hermann | Neudorf | II. Śląskie bataliony hunter (2 batalion Śląska strzeleckie. 6, Oława) | |
RATLISMANN | () Ton | Laasan | |||
Rough | Sierpień | Laasan | |||
RENNER | Wilhelm | Laasan | |||
SĘDZIA | Berthold | Saarau | II. Śląskie pułk grenadierów (pułk piechoty król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) Nr. 11, Glatz) | ||
RIPPELT 1 | Wilhelm | Laasan | |||
ROSEL | Carl | Laasan | |||
SZLIFIERKA | Ewald | Saarau | |||
Schadeck | Jos. | Laasan | |||
FOCUS | Heinrich | Saarau | II. Śląskie Pułk Piechoty 47 (2. Pułk Piechoty Dolnośląskiego Nr. 47, Poznań) | ||
Straż kirasjerów | Scheiler | Carl | Saarau | (Prawdopodobnie pułk kirasjerów Lejb-Wielki Elektor (Śląsk) nr. 1, Wrocław) | |
Schleupner | Carl | Saarau | Królowa Elżbieta (?) | ||
SCHMIDT | (Sie) Ust | Saarau | |||
SCHNEIDER | Sierpień | Laasan | |||
SCHOLZ | ??? | Saarau | |||
SCHOLZ 1 | Hermann | Neudorf | I. Śląski Husaria (Husaria Reg. Schill (1st Silesian) nr. 4, Oława) | ||
SCHOLZ 2 | Hermann | Neudorf | Pułk Artylerii Polowej Śląska (Pułk Artylerii Polowej Peucker (1st Silesian) nr. 6, Wrocław) | ||
SCHRAMM | Friedrich | Saarau | |||
SCHRAMM | Heinrich | Saarau | |||
Fusilier | SCHUBERT | Willi | Laasan | 1870 Le Mans | II. Śląskie pułk grenadierów 11 (pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) Nr. 11, Glatz) |
OCHRONNY | Wilhelm | Laasan | |||
CZARNY | Gottlieb | Saarau | |||
CZARNY | Wilhelm | Laasan | |||
LATO | Gustav | Laasan | Królowa Elżbieta (3 Pułk Grenadier Guards Queen Elizabeth, Wrocław) |
||
Thamm | Franz | Saarau | I. śląski pułk grenadierów(pułk piechoty król Fryderyk Wilhelm II. (1 śląskie) Nr. 10, Schweidnitz) | ||
THIEL | ... G | Laasan | Śląskie> bataliony pionierskie 6 (Neisse) | ||
TRAPPE | (Matt) MSR? | Laasan | Ciężki baterii korpusu Werder za | ||
Trautmann | Poważnie | Laasan | II. Śląskie .... (?) | ||
TSCHEE | Wilhelm | Laasan | Dolnośląska 50 Pułku Landwehry (1 pułk Landwehry Śląska. 10 (III batalion) Striegau |
||
TURK | Wilhelm | Saarau | I. śląski pułk grenadierów 10 (pułk grenadierów król Fryderyk Wilhelm II. (1 śląskie) Nr. 10, Schweidnitz) | ||
Grenadier | O | Sierpień | Neudorf | Bitwa o Horze, 16. 8. 1870 | Grenadierów Gwardii Pułku ciała. 8, nr 6 firmy |
UNGER | Wilhelm | Saarau | |||
VOGT | Hermann | Saarau | |||
WAGNER | ... G | Laasan | IV. Dolnośląski Pułk Piechoty (4 Nieserschlesisches Pułku Piechoty. 51, Wrocław) |
||
WERNER | Heinrich | Laasan | |||
Wiedemann | Hermann | Laasan | |||
Wiesner | Carl | Saarau | |||
WOLLECKY | Valentin | Saarau | |||
LICZBA | ??? | Saarau | |||
Zimpel | (Alfr) ed | Laasan | Dragoni 8 (pułk dragonów król Fryderyk Wilhelm III. (2 śląskie) nr. 8, Oels) |
Peterwitz - Piotrowice Świdnickie, Laasan - Łażany, Saarau - Żarów, Neudorf - Nowice,
Poszukiwacze skarbów zaglądali do wnętrza kamiennego postumentu
Gdy pojawią się liście, nie da się zobaczyć nic
Może da się to przekazać na zdjęciach, pomnik nie dość, że stoi na wzgórzu, to jeszcze na usypanym kopcu o średnicy około 10m
Wokół można rozróżnić wiele kamiennych fragmentów, trudno powiedzieć czy ścieżka, czy teren wokół pomnika były wyłożone kamieniami
Kilka metrów od pomnika ledwo go widać
Tu świetnie widać fragment usypanego kopca
Wracamy tą samą ścieżką, przez gęste krzaki
Po wyjściu z krzaków widok na Piotrowice Świdnickie
Fotografował i przygotował : Matthias