Bielawa : niem. Langenbielau
gmina : Bielawa
powiat : dzierżoniowski
województwo : dolnośląskie
współrzędne geo. : 50°41'03.2"N 16°36'42.5"E
W bliskim sąsiedztwie Pieszyc i powiatowego miasta Dzierżoniowa, tuż u stóp Parku Krajobrazowego Gór Sowich, leży nad potokiem Bielawica (niem. Biele) całkiem duże, bo ponad 30-to tysięczne miasto Bielawa. Nie jest to typowe miasto z centralnie lokowanym Rynkiem i starym miastem otoczonym średniowiecznymi murami (patrz dla przykładu Dzierżoniów). Prawa miejskie otrzymało jeszcze w czasach niemieckich, dopiero w 1924 roku, podczas gdy miejscowość istnieje od XIII wieku. Odwiedzenie Bielawy jest kontynuacją naszej podróży po naszej małej ojczyźnie - Dolnym Śląsku...
Plac Wolności z Pomnikiem Sowy, symbolem mmiasta Bielawy. Pomnik leży jest na 5-metrowym słupie zbudowanym z kamienia, na słupie znajduje się 8 figurek ludzi trzymających sowę. Sowa z lewej strony trzyma herb Bielawy.
Mapa Google, miasto Bielawa z zaznaczonym na czerwono Placem Wolności
Mapa Google - Plac Wolności i najbliższe otoczenie z oznaczeniem nazw ulic i m. in. instytucji
Herb Bielawy
Autor : Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=848685
Zabytki Bielawy
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków Bielawy wpisane są następujące obiekty :
- ośrodek historyczny miasta, z XIII-XX w.
- kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Wolności 130, z l. 1877-80
- kościół par. pw. Świętego Ducha, z l. 1877-1880, pl. Kościelny,
- cmentarz komunalny, pl. Wolności, powstały po 1880 r.
- cmentarz, ul. Żeromskiego, z drugiej poł. XIX-XX w.:
ogrodzenie mur. z bramą
kaplica rodziny Postpischil
kaplica rodziny Froehlich
kaplica rodziny Franz - park sanatoryjny, z pocz. XX w.
- willa, ul. Cmentarna 2, z drugiej poł. XIX w.
- dom sierot, ob. kaplica, ul. Kopernika 21 a, z l. 1900-1901
- willa, ul. Korczaka 4, 1904 r.
- dom, ul. Nowobielawska 16, z XIX/XX w.
- pensjonat „Leśny Domek”, (d. willa Dieriga Waldhaus) ul. Nowobielawska 89, z XIX/XX w.
- pałac, ul. Piastowska 23, z XIX/XX w.
pawilon ogrodowy, drewniany - pałac, ul. Piastowska 24, z XIX/XX w.
- dom, ul. Piastowska 46, z 1799 r.
- zespół willowy, ul. Spółdzielcza 1-2, z 1928 r.:
willa, nr 1
willa, nr 2
park - willa Dyrekcji Fabryki Włókienniczej, ul. Wolności 22, z 1889 r.
- willa, ul. Wolności 57, z 1890 r.
- willa, ob. dom kultury, ul. Wolności 80, z 1915 r.
- Dwór w Bielawie, ul. Wolności 92 (dec. ul. Mickiewicza 1)
- dom, ob. przychodnia, ul. Wolności 148, wyb. po 1880 r.
- dom z apteką, ul. Wolności 158, z pocz. XX w.
- przepompownia wody nr 1 (z urządzeniami z pocz. XX), z 1898 r., ul. Hempla
- przepompownia wody nr 2 (zespół połączonych budynków), z 1909 r., ul. Ostatnia
- zespół Zakładów Bawełnianych „Bielbaw” (dawna fabryka Dieriga), obecnie Muzeum w Bielawie ul. Piastowska 19:
tkalnia XI, z 1880 r., 1914 r.
tkalnia X, z 1914 r.
tkalnia IX, z 1891 r.
przędzalnia I, z l. 1912-20
budynek zarządu, z 1875 r., XX w.
przędzalnia II, z 1900 r.
stolarnia, z 1900 r.
siłownia elektryczna, z 1906 r.
remiza, z 1925 r.
wykańczalnia, z 1890 r.
budynek klejarni w ZPB „Bieltex” Zakład nr 2, ul. Tkacka 17, z 1880 r. - zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”, Zakład nr 4, ul. Ostroszowicka 11:
budynek administracyjny, z 1920 r.
wieża ciśnień, z 1913 r.
budynek drukarni, z 1923 r. - zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”, Zakład nr 5, ul. Waryńskiego 25:
przędzalnia (I), z k. XIX w.
budynek trzepalni i mieszalni bawełny, z 1890 r.
przędzalnia z wieżą ciśnień, z 1920 r.
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek, tuż przy rondzie Bieltexu, skrzyżowaniu ulic Wolności, Dzierżoniowskiej, Piławskiej i Alei św. Jana Pawła II (Obwodnicy miasta)
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek
Kaplica Mszalna Sióstr Augustianek
Ulica Wolności, widok w kierunku centrum miasta
Ulica Wolności, widok w kierunku ronda Bieltexu, po lewej kaplica mszalna sióstr Augustianek
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Widok ulicy Wolności w kierunku centrum
Budynki przy ulicy Wolności 19 - 23
Bielawski Inkubator Przedsiębiorczości
Ulica Wolności 50 i 49
Ulica Wolności 48
Potok Bielawica płynący wzdłuż ulicy Wolności
Ulia Wolności budynki 53, 52 i 51
Ulica Brzeźna 48 budynek szkoły
Budowa nowego kościoła, p.w. Miłosierdzia Bożego w Bielawie (Plaza Santa Faustina Kowalska) widok z boiska szkolnego
Budowa nowego kościoła, p.w. Miłosierdzia Bożego w Bielawie (Plaza Santa Faustina Kowalska) widok z boiska szkolnego
Budynek szkoły przy ulicy Brzeźniej
Ulica Brzeźna widziana z boiska szkolnego
Potok Bielawica przy Brzeźnej
Widok na budynek szkolny z ulicy Brzeźnej
Ulia Wolności, widok w kierunku ronda Bieltex
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności
Budynek bielawskiej Agencji Rozwoju Lokalnego
Budynek bielawskiej Agencji Rozwoju Lokalnego
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności
Ulica Wolności, widok w kierunku centrum miasta
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności, przedszkole
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności, potok Bielawica
Ulica Wolności 88, przedszkole
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności
Budynki przy ulicy Wolności
Krzyż przy ulicy Wolności 94
Budynki przy ulicy Wolności
Skrzyżowanie ulic Wolności i Bohaterów Getta (w kierunku Pieszyc)
Krzyżowanie ulic Wolności i Bohaterów Getta (w kierunku Pieszyc)
Dwór obronny na terenie pałacu Sandreckich
Dwór obronny wzniesiony został w 1598 dla braci Wolfa i Henricha Seidlitz von Schönefeld w stylu późnorenesansowym. W końcu l. 30. XVIII uległ pożarowi, ale wkrótce go odbudowano. Przebudowany w 1878 roku. Cechy stylistyczne budynku uległy zatarciu, zachował się jednak jego pierwotny, obronny charakter przestrzenny czworoboku z zamkniętym dziedzińcem i okrągłą basztą. Wielokrotne przebudowy wnętrza budynku i amatorskie działania stylistyczne, doprowadziły ostatecznie do zniszczenia bezcennych ornamentów sal i korytarzy. Obecnie jest to placówka oświatowa. Dwór znajdował się w posiadaniu gałęzi rodzin von Seidlitz i von Sandretzky. W 1930 przejęty przez miasto.
Pałac Sandreckich
Dwór obronny
Dwór obronny
Widok w kierunku centrum miasta
Pałac Sandreckich
Pałac Sandreckich
Dwór obronny
Pałac Sandreckich
Ulica Wolności widziana od bramy Pałacu Sandreckich
Pałac Sandreckich
Zabudowania dawnego dworu obronnego widziane od ulicy Wojska Polskiego
Budynki przy ulicy Wolności
Ulica Wolności na wysokości numerów 113 - 118, przy zielonym skwerze (przy ulicy 3 Maja)
Ulica Wolności na wysokości numerów 113 - 118, przy zielonym skwerze (przy ulicy 3 Maja)
Ulica 3 Maja na wysokości numerów 8 - 9, przy zielonym skwerze
Budynek nr 116 przy ulicy Wolności
Alejka przy skwerze pomiedzy ulicami Wolnosci i 3 Maja
j.w. w tle kościół Wniebowstąpienia NMP
Przejście przy budynku nr 113 do Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego (dawny Szpital Św. Elżbiety)
Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy (dawny Szpital Św. Elżbiety)
Na terenie pozostałości dawnego cmentarza
Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy (dawny Szpital Św. Elżbiety)
Ulica Wolności, najbliższe otoczenie koscioła p.w. Wniebowstąpienia NMP
Ulica Wolności, najbliższe otoczenie koscioła p.w. Wniebowstąpienia NMP
Ulica Wolności, najbliższe otoczenie koscioła p.w. Wniebowstąpienia NMP
Kościół Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny w Bielawie. Wieża dostępna jest do zwiedzania dla turystów (o tym osobn relacja z wnętrz kościoła i wieży, którą znajdziesz TUTAJ)
Kościół p.w. Wniebowstąpienia NMP widziany od ulicy Stefana Żeromskiego
Cmentarz parafialny przy ulicy Stefana Żeromskiego
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny - pozostałości przedwojennych grobowców
Cmentarz parafialny - widok na kościół
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Bielawie widziany z cmentarza parafialnego
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Cmentarz parafialny
Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Bielawie widziany z ulicy Stefana Żeromskiego
Budynek przy ul. Stefana Żeromskiego to dawna stodoła, która po wyburzeniu pierwotnego kościoła w 1864 roku, i w trakcie budowy obecnego p.w. Wniebowzięcia NMP w Bielawie (w latach 1868-1876), służyła jako tymczasowy kościół
Widok z ulicy Stefana Żeromskiego na dawny tymczasowy kościół (stodoła), oraz kościół p.w. Wniebowzięcia NMP
Ulica Stefana Żeromskiego, po lewej od jezdni kościół, po prawej, wśród drzew widoczny niewielki fragment cmentarza
Kościół p.w. Wniebowstapienia NMP
Kościół p.w. Wniebowstapienia NMP
Pomnik Jana Pawła II i w tle kościół p.w. Wniebowstapienia NMP
Pomnik Jana Pawła II na skwerze pomiędzy ulicami Wolności i Stefana Żeromskiego, w tle kościół p.w. Wniebowzięcia NMP
Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP
Początkowo opisaliśmy poniższy obiekt jako krzyż pojednania (pokutny). Upomnieni jednak przez mieszkańca Bielawy, Pana Sylwestra, naprawiamy powielany w wielu źródłach błąd. Ów krzyż z czerwonego piaskowca, znajdujący się w murze okalającym teren kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Bielawie przy ul. Wolności, tuż przy kaplicy zwanej "dżumową", to najprawdopodobniej pozostałość z pierwszego kościoła bielawskiego z XIII w. który został rozebrany w 1864 r.
Krzyż z czerwonego piaskowca, relikt nieistniejącego kościoła z XIII w.
Krzyż z czerwonego piaskowca, po lewej kaplica "dżumowa"
Kaplica przy kościele p.w. Wniebowzięcia NMP, p.w. ks. Popiełuszki. Dawna kaplica "dżumowa" (Pestkapelle), wybudowana w I połowie XIX w. przez bielawskiego kupca Heinricha Rosenbergera na pamiątkę epidemii dżumy, która szalała w dolnej Bielawie w latach 1713-1714.
Ulica Wolności widok w kierunku kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP
Przychodnia miejska
Zróżnicowana architektura...
Przeniesiemy się nieco dalej, na plac Wolności w Bielawie
Budynek we wschodniej części placu Wolności
Budynki w pobliżu placu Wolności
Widok z placu Wolności w kierunku zachodnim
Urząd Miasta
Fontanna Sowa
Fontanna Sowa
Ulica Bankowa widziana z placu Wolności
Urząd Miejski - Rada Miasta
Główny plac miasta
Urząd Miasta
Plac Wolności - widok w kierunku wschodnim
Urząd MIejski w Bielawie - siedziba m. in. Rady Miejskiej
Fontanna Sowa
Plac Wolności - główny plac miasta
Fontanna Sowa
Sowa - symbol miasta
Sowa - symbol miasta
Plac Wolności
Plac Wolności
Potok Bielawica
Plac Wolności, część południowa
Plac Wolności, widok w kierunku zachodnim
Urząd Miejski w Bielawie przy placu Wolności
Na skwerze, tuż przy Urzędzie Miejskim, w mniejscu dawnego pomnika (niemieckiego) ofiar I wojny światowej, umieszczony został w 2004 roku kamień pamiątkowy poświęcony śląskim tkaczom... Tekst w językach polskim i Niemieckim brzmi : "W tym miejscu rozegrał się w 1844 roku ostatni akt powstania tkaczy śląskich. W 160 rocznicę tych zdarzeń, upaiętniamy ten fakt dla potomnych"
Zdołaliśmy poznać trochę to ciekawe miasto, ale niewątpliwie jeszcze wiele przed nami, co oznacza, że trzeba tam wrócić...
Przygotował : Matthias