Labiryntarium - Mieczków - dawny kościół ewangelicki jako magazyn zbożowy

Mieczków (niem. Metschkau)

gmina : Kostomłoty

powiat : średzki

województwo : dolnośląskie

(51.028523, 16.536903)

Mieczków znamy już od jakiegoś czasu i za każdym razem gdy tam jesteśmy w głowie zostaje myśl (może wyrzut sumienia?), że dawny kościół ewangelicki zasługuje na inny "żywot". Pozamykany na cztery spusty wydawał się niemożliwy do zwiedzenia a ciekawość rosła. Jeśli jednak odwiedzasz jakieś miejsce częściej, Twoje szanse rosną. No i stało się, drzwi kościoła stały otworem, a i ludzie pracujący wewnątrz nie widzieli problemu w tym, by kilka zdjęć wykonać, co czym prędzej i Wam przekazujemy.

Dawny kościół ewangelicki w Mieczkowie - po 1945 magazyn zbożowy

Świetne opracowanie na temat kościoła autorstwa Marka Mazura, można znaleźć na naszej zaprzyjaźnionej stronie www.osiek.info.pl. Niniejszym pozwolimy sobie przytoczyć jego słowa tutaj.

"Parafia Kościoła ewangelickiego w Mieczkowie została oficjalnie utworzona w roku 1742. Jednak już na początku reformacji Mieczków szybko poddał się jej wpływom. Obecny kościół katolicki św. Andrzeja Boboli został przejęty przez ewangelików na jakiś czas.Niestety z tamtego okresu nie zachowały się żadne informacje. Jedynym źródłem jakie jest obecnie znane, jest drukowane kazanie pastora Wolfganga Ferentz z 1653 roku. Wygłosił on je w święto św. Szczepana 1653 roku. Było ono kazaniem pożegnalnym pastora do wiernych, wygłoszonym przed wydaleniem go z miejscowości przez katolików. Ferentz wcześniej (8 sierpnia 1650) na polecenie urzędu królweskiego w Czechach został wydalony z Jawora, gdzie 4 lata wcześniej był opisywany jako „zwykły kaznodzieja w głównym kościele św. Marcina”. Po wygnaniu Ferenza kościół w Mieczkowie przeszedł w ręce katolickiej parafii w Osieku, zaś obsługiwany przez niego kościół w Jarosławiu, w zarząd katolickiej parafii w Pierśnie. W tym czasie we wspomnianych miejscowościach nie było katolickich mieszkańców.

Kolejne informacje o ewangelikach w Mieczkowie pochodzą z roku 1742. Otóż w tym roku ewangelicy z Mieczkowa i okolicznych miejscowości wystosowali petycję do króla, z prośbą o zgodnę na budowę domu modlitwy w którym sprawowane byłyby kościelne ceremonie. W petycji wspomniano, iż w Mieczkowie pomimo tego, że wszyscy mieszkańcy są ewangelikami, jest kościół katolicki, a brak ewangelickiego. Petycję tą wystosowano 22 sierpnia 1742 roku. Odpowiedź nadeszła dość szybko. Wyznaczony został komisarz, który przejął nadzór nad sprawą. Doszło także do spotkania mieszkańców i omówienia szczegółów. Budowa domu modlitwy ruszyła również bardzo szybko. Zakończyła się po 9 tygodniach. W „23 niedzielę po Trójcy świętej” odbyła się w domu modlitwy pierwsza ceremonia ewangelicka. Sprawował ją ksiądz inspektor rejonu świdnickiego – Gottfried Balthasar Scharff. Tuż po tych wydarzeniach dokonano także obsadzenia urzędu proboszcza. Wśród 3 kandydatów, którzy wygłosili kazania, wybrano pochodzącego ze Strzegomia Gottlieba Sommer. Po pomyślnym zdaniu odpowiedniego egzaminu (który miał miejsce 17 grudnia 1742 roku we Wrocławiu) i ordynacji w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, 31 stycznia 1743 objął urząd proboszcza w Mieczkowie. Tego samogo roku pracę jako organistwa i dyrektor ewangelickiej szkoły podstawowej rozpoczął Samuel Banisch. Do Rady parafialnej jako pierwsi weszli Caspar Grau i Andreas Grundmann - gospodarze z Mieczkowa. Rada parafilana z proboszczem tworzyła Kolegium kościelne. Zostało ono poszerzone o przedstawicieli innych miejscowości w 1835 roku. Proboszcz Gottlieb Sommer pełnił funkcję proboszcza przez 56 lat. Zmarł 14-go kwietnia 1798 roku w wieku 83 lat. W ostatnich latach (od 1794 roku) w funkcjach proboszcza pomagał mu jego syn Gustav Friedrich. On, po śmierci ojca, został również jego następcą. Pierwsze dekady parafii ewangelickiej nie należały do łatwych. W tym czasie toczyły się Wojny Śląskie. W 1760 roku kościół i dom modlitwy w Mieczkowie został splądrowany przez Rosjan. Prawie całe wyposażenie domu zostało zrabowane przez żołnierzy. Część mieszkańców, jak i sam Sommer w nocy uciekło z miejscowości w stronę Wrocławia. Podobny lost spotkał jego syna - Gottlieba w 1813 roku.

Gustav Friedrich Sommer zmarł 10 grudnia 1825 roku. Został pochowany w rodzinnym grobowcu, w którym spoczywał już jego ojciec i członkowie rodziny. Na następce wybrano Ludwiga Falk – ojca Adalberta Falk, polityka i ministra edukacji w rządzie Bismarcka. (Wydarzenie to zostało upamiętnione wmurowaniem pamiątkowej tablicy na plebanii w 1928 roku.) Ludwig Falk po trzech latach od objęcia posługi przeniósł się do Świdnicy, a następnie do Wrocławia, gdzie dalej pełnił funkcje duszpasterskie. Jego następcą w Mieczkowie został Johann Caspar Schulz. Pełnił tą funkcję w latach 1829-1879. W 1842 roku – z okacji setnej rocznicy budowy domu modliwty została wydana książka autorstwa Schulza pt: "Nachrichten Ber Die Grndung Und Erbauung Der Evengelischen Kirche Zu Metschkau, Striegauer Kreises: Bei Gelegenheit. . . Am 30. Okt. 1842 Eintreffenden". Opisuje ona historię ewangelików z Mieczkowa i okolic, budowę domu modlitwy i kazania z uroczystości jubileuszu. Za jego kadencji została wybudowana w 1844 roku nowa plebania. Doszło także do procesu pomiędzy władzami świeckimi a parafią w sprawie własności budynku szkoły ewangelickiej. W omawianym czasie parafia utraciła kościół w Jarosławiu, który został odebrany przez katolików.

W latach 40-tych XIX wieku liczba ewangelików w miejscowościach parafii wyglądała następująco:

Mieczków 425 mieszkańców / 388 ewangelików

Pielaszkowice 489/420

Sokolniki 116/111

Jarosław 350/141

Samborz 279/227

Wichrów 384/50

Osiek 833/9

Godków 443/1

Bogdanów 469/24

W 1867 wybudowany został w Mieczkowie nowy kościół z wieżą. Konsekracja kościoła odbyła się w drugą niedzielę adwentu 1867 roku. Dokonał jej Generalny Inspektor - D. Erdmann. W 1879 roku w tym kościele pastor Schulz celebrował 50-lecie swojej posługi w parafii. Po Schulzu posługę pastora pełnił przez siedem lat Hermann Niebuhr, który następnie został proboszczem w Kościele Łaski w Jeleniej Górze. 27 marca 1887 roku na urząd pastora został wprowadzony Paul Fengler. Funkcję proboszcza pełnił w Mieczkowie do roku 1928. Ostatnie lata życia spędził w Legnicy. 11 marca 1928 roku zastąpił go Karl Wiethuchter. Głosił on liturgię w nowym kościele w Mieczkowie, jak i również co 3 tygodnie w kaplicy pałacowej w Bogdanowie.

Do parafii ewangelickiej w Mieczkowie w roku 1932 wchodziły następujące miejscowości: Mieczków, Pielszakowice, Sokolniki, Osiek, Bogdanów, Godków i Wichrów. Ludność ewangelicka przeważała w Mieczkowie, Pielaszkowicach i Sokolnikach. W Osieku, Wichrowie i Godkowie przeważała ludność katolicka, zaś w Bogdanowie proporcje te były mniej więcej równe (300 katolików, 200 ewangelików). Zaznaczyć należy, iż mieszkańcy Bogdanowa (należącego do Cysterstów z Lubiąża do 1811 roku) bardzo szybko przeszli na ewangelizm. Jeszcze w roku 1860 na 500 mieszkańców tylko około 30 było ewangelikami. Do roku 1928 w skład parafii Mieczków wchodziły również od czasów wojny 30-letniej Samborz i Jarosław. Nie mniej w 1928 roku zostały wyłączone i przyłączone do parafii w Pierśnie.

Po II wojnie światowej, wraz z emigracją ludności niemieckiej i napływem polskiej – katolickiej, parafia przestała istnieć. Od 1945r. kościół jest użytkowany jako magazyn. Wyposażenie kościoła zostało zniszczone a nawa kościelna została podzielona na dwa poziomy. Obecnie kościół - magazyn jest w stanie dewastacji. Wieża kilka lat temu została prowizorycznie zabezpieczona. Na jej szczycie znajduje się bocianie gniazdo."

Opracował Marek Mazur na podstawie:

Kirchenkreis Striegau in Geschichte und Gegenwart - Festschrift zur General-Kirchenvisitation 1932, Herausgegeben von Pastor P. Hechler, Saarau i. Schl., P. Hecher, 1932

Statistik der evangelischen Kirche in Schlesien, Friedrich Gottlob Eduard Anders, Glogau 1848

Zapraszamy do obejrzenia naszej fotorelacji.

Kościół ewangelicki w Mieczkowie - dziś magazyn zbożowy

Elewacja północna

Zsyp zboża, tuż przy wejściu głównym od wieży

Wejście główne do kościoła pod wieżą

Wnętrze kościoła na potrzeby magazynu trzeba było niestety przebudować. Na szczęście zmiana dotyczyła tylko dobudowania piętra (nawa główna została podzielona na dwie kondygnacje konstrukcją stalowo betonową. Wprowadzający tak szybko "popędzał" po schodach do góry, że zwiedzanie zaczynamy od pierwszego piętra.

Drewniany sufit kościoła wciąż w "dobrym"stanie

Drewniane elementy sufitu

Sklepienie nad dawnym ołtarzem

Prezbiterium nie zostało zamurowane, czy choćby zastawione, dzięki czemu z piętra i z parteru można zajrzeć. Tu widać okno, które musiało być za ołtarzem

Dziś składzik, kiedyś odprawiano tu naborzeństwa

Jeszcze raz elementy sufitu

I piętro magazynu zbożowego

Te płyty zabezpieczają prezbiterium

Dostałem zgodę na wejście na wieżę - pierwsze napotkane okno

Drewniana konstrukcja wieży

Poddasze ponad nawą główną

Kolejne okno wieży, tu nie da się jeszcze zrobić zdjęć

Znalazło się takie, z którego można było podziwiać widoki na okolicę

Drewniana konstrukcja zwieńczenia wieży. Kilka lat temu szczyt wieży częściowo zawalił się pod naporem bocianiego gniazda (podobno ważyło pół tony). Wskutek tego wieża straciła niemal 3 metry ze swojej wysokości