Achtung! Der Text enthält die deutsche Version.

Uwaga! Tekst zawiera wersję niemiecką.

Kolejne nabytki w ramach projektu Biblioteka Dziedzictwa Ziemi Żarowskiej, którye trafiają na Regał Pamięci, to dwa bilety kartonikowe systemu Thomasa Edmondsona, które datowane są na lata 80-90-te XX wieku. Pierwszy bilet kartonikowy na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Jaworzyna Śląska – Świdnica Miasto. Na bilecie znajdują się: numer biletu (nadawany przez drukarnię), odległość taryfowa: tu 10 km, cena biletu: 24 zł (opcjonalnie zniżka 50%, czyli 12 zł) i otwór w środku, będący dowodem uiszczenia opłaty na przejazd. Na rewersie znajdują się napisy: „albo Stanowice~Żarów~Świebodzice”, co oznacza nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej. Drugi bilet kartonikowy na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Jelenia Góra (przez Żarów-Świebodzice). Na bilecie znajdują się: numer biletu (nadawany przez drukarnię), odległość taryfowa: tu 126 km, cena biletu: 132 zł. Na rewersie znajdują typ relacji: („tam i z powrotem”).

Nie są to pierwsze tego typu bilety w kolekcji Biblioteki Dziedzictwa Ziemi Żarowskiej, pierwszy taki bilet otrzymaliśmy w darowiźnie 14-tej (zobacz TUTAJ).

Darowiznę przekazał Pan Roman Wojtacha z Torunia, za co bardzo serdecznie dziękujemy!

Bilety trafią do szuflady: „Mapy / Dokumenty”

Bilet 1. Bilet kartonikowy na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Jaworzyna Śląska – Świdnica Miasto. Na bilecie znajdują się: numer biletu (nadawany przez drukarnię), odległość taryfowa: tu 10 km, cena biletu: 24 zł (opcjonalnie zniżka 50%, czyli 12 zł) i otwór w środku, będący dowodem uiszczenia opłaty na przejazd. 

Bilet 1. Na rewersie znajdują się napisy: „albo Stanowice~Żarów~Świebodzice”, co oznacza nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej.

Bilet 2. Bilet kartonikowy na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Jelenia Góra (przez Żarów-Świebodzice). Na bilecie znajdują się: numer biletu (nadawany przez drukarnię), odległość taryfowa: tu 126 km, cena biletu: 132 zł.

 Bilet 2. Na rewersie znajdują typ relacji: („tam i z powrotem”).

Bilet Edmondsona (popularnie nazywany biletem kartonikowym) – prostokątny kartonik wielkości około 30 × 50–60 mm, zadrukowany i opatrzony numerem, często z otworem w środku, będący dowodem uiszczenia opłaty na przejazd. Od momentu wynalezienia i wprowadzenia w 1839 roku przez blisko 150 lat był podstawowym typem biletu wykorzystywanego przez wiele zarządów kolei na całym świecie.

Nazwa wywodzi się od wynalazcy – angielskiego urzędnika kolejowego Thomasa Edmondsona (1792–1851). W 1836 roku Edmondson zatrudnił się jako zawiadowca stacji w Milton (obecnie Brampton) na kolei Newcastle – Carlisle. Ponieważ podlegali mu m.in. kasjerzy biletowi szybko zauważył, że sposób wystawiania biletów – wypisywanych ręcznie jest męczący, nieefektywny, podatny na błędy i oszustwa oraz trudno jest kontrolować wpływy z kasy. Istotą pomysłu Edmondsona było używanie wydrukowanych wcześniej biletów kartonikowych opatrzonych numerem seryjnym. Numery te umożliwiały łatwą kontrolę na koniec dnia liczby sprzedanych biletów i rozliczenie utargu kasjera. 

Na awersie biletu znajdowały się zwykle: numer biletu (nadawany już w drukarni), nazwa stacji wydającej bilet, określenie relacji (stacja docelowa); opcjonalnie umieszczano kilka nazw stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej, typ relacji („tam”, „z powrotem”, „tam i z powrotem”), cena biletu, klasa wagonu i rodzaj pociągu, odległość do stacji docelowej (odległość taryfowa), rodzaj taryfy (normalna, ulgowa, specjalna np. bilet wycieczkowy), oznaczenie godzin ważności biletu. Natomiast na rewersie biletu najczęściej znajdowały się: informacja o przepisach, na podstawie których odbywa się podróż, informacje o ograniczeniach ważności biletu, dodatkowe nazwy stacji kolejowych znajdujące się w tej samej odległości taryfowej. Bilety były drukowane na kartonikach, których kolory przekazywały dodatkowe informacje – przykładowo bilety wydawane przez PKP w latach międzywojennych były drukowane na kartonikach koloru: żółtego – I klasy, zielonego – II klasy, brunatnego – III klasy, szarego – IV klasy, natomiast pionowa czerwona kreska oznaczała bilet na pociąg pospieszny. Przyjęty był również zwyczaj przecinania na pół biletu wydawanego według taryfy ulgowej.

Po wojnie bilety drukowano na szarym kartonie w różnych odcieniach, choć zdarzały się też zielone, różowe, białe. W pewnym okresie bilety „tam i na powrót” były białe z szaro-fioletowymi dwoma pionowymi pasami na brzegach awersu. W tej samej formie były wydawane bilety dodatkowe – np. miejscówki, dopłaty (do wyższej klasy pociągu / wagonu), bilety na przewóz bagażu i bilety peronowe.

Sprzedawane przez kasjera biletowego bilety najczęściej były drukowane w drukarni i przechowane w określonym porządku w ternionie znajdującym się w kasie, a przed wydaniem umieszczano przy pomocy kompostera, stempla (datownika) lub odręcznie datę wydania. Zaznaczono (zazwyczaj długopisem) właściwą stację docelową (gdy było kilka), a na biletach na krótkie dystanse wpisywano godzinę wyjazdu lub zakreślano odpowiednie pole strefy czasowej. Regułą było ręczne wpisywaniu numeru miejsca na miejscówce.

Bilety kartonikowe i całe towarzyszące im wyposażenie zostało wycofane przez większość zarządów kolei w latach 80./90. XX wieku i zastąpione drukiem w drukarkach. 

Sehr geehrte Damen und Herren,

herzlich willkommen auf der Webseite „Bibliothek des Erbes des Saarauer Landes”. Wir sind eine Gruppe junger Leute aus der Stadt Saarau/Zarow und Umgebung. Wir möchten die Geschichte unserer Stadt und Region Saarau/Zarow bewahren. Alles was wir sammeln präsentieren wir im Internet, damit dieses Material erhalten bleibt und für jedermann zugänglich ist. Unsere Homepage hat einen nichtkommerziellen Charakter. Wir suchen Informationen und Material zur Geschichte der Stadt und des Umlandes. Interessiert sind wir an Ansichtskarten, Landkarten, Fotos, Briefbögen, Werbematerial und allem was in Verbindung zur Geschichte unserer Stadt steht. Wir sind sehr an Kontakt zu ehemaligen Saarauern oder deren Nachkommen interessiert. Wir laden alle Interessierten zu einer fruchtbaren Zusammenarbeit ein.

Wenn Sie sind im Besitz solcher gesuchten Informationen oder Materialien sind, dann bitten wir Sie mit uns Kontakt aufzunehmen. e-Mail-Adresse: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 Prezentowany dokument posiada licencję CC-BY-NC-SA 3.0 PL: Wolne licencje Creative Commons: możliwość nieograniczonego, nieodpłatnego i niewyłącznego korzystania z dzieła, aczkolwiek z wyraźnym zapisem o pochodzeniu dokumentu.

TUTAJ

Przygotował : Matthias