Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Niniejsze opracowanie powstało z konieczności naprawienia błędów, które popełniliśmy w opracowaniu z października 2012 roku pod tytułem "Kamienne krzyże (pokutne lub pojednania) w okolicy Żarowa". Zamieściliśmy tam fotografie wszystkich pomników średniowiecznego prawa (kamiennych krzyży, bądź kapliczek pokutnych) w promieniu ok. 15 km od Żarowa. Na mapie tej znajduje się między innymi wieś Śmiałowice w gminie Marcinowice w powiecie świdnickim. W Śmaiłowicach, według naszej ówczesnej wiedzy znajdować się miały przy głównej bramie kościelnej trzy ciekawe obiekty : kamienny krzyż, kapliczka, oraz pręgierz.


Zdjęcie które umieściliśmy również we wspomnianym opracowaniu z 2013 roku miało przedstawiać kamienny krzyż i kapliczkę pokutną


Po drugiej stronie bramy miał znajdować się pręgierz


Sygnał o błędach zawartych w naszym opracowaniu otrzymaliśmy od Pani Lucyny Szpilakowskiej, prezes prężnie działającego Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice, którą mieliśmy przyjemność poznać osobiście przy okazji poszukiwania śmiałowickiego skarbu, w ramach tamtejszego Questu (więcej o tym TUTAJ). Po pierwsze, obiekt stojący tuż przy wmurowanym w mur kościelny kamiennym krzyżu, który uznaliśmy za kapliczkę jest w istocie dawnym sakramentarium ze śmiałowickiego kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wawrzyńca.

"Sakramentarium to specjalne pomieszczenie na Najświętszy Sakrament, pełniące podobną rolę co tabernakulum. Upowszechniło się w średniowieczu, a zwłaszcza w okresie gotyku. Sakramentaria były częstokroć lokowane po lewej stronie (od strony nawy), tuż obok ołtarza głównego, który wówczas najczęściej przybierał formę retabulum i stanowiły integralną część prezbiterium kościoła. Sakramentaria były wznoszone w różnych formach. Początkowo powstawały w formie zamykanych nisz, oprawianych częstokroć dekoracją architektoniczną i rzeźbiarską. Od XIV stulecia przybierały kształt strzelistych wież, traktowane były jako świątynia w świątyni, dlatego też nadawano im bardzo wyszukaną formę." - źródło : pl.wikipedia.org

Po drugie, znajdujący się po sąsiedniej stronie bramy rzekomy pręgierz, jest pozostałością kapliczki pokutnej właśnie. Najciekawsze jest to, że nie są to informacje wydedukowane, ale potwierdzone dowodem w postaci fotografii archiwalnej T.J. Manna. Ze zbiorów H. Quietzscha, przedstawiającej kapliczkę jeszcze w całości.


Kapliczka pokutna w Śmiałowicach jeszcze w całości


Cała sprawa została wyjaśniona przez Pana Daniela Wojtuckiego z serwisu “Zabytki Jurysdykcji Karnej na Śląsku”. Pełny tekst w tej sprawie można przeczytać TUTAJ. Natomiast korzystając z okazji wspomnienia Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice, odsyłam również do lektury ich strony TUTAJ, która staje się z dnia na dzień coraz bogatszą skarbnicą wiedzy o wsi.

Z relacji Pani Lucyny Szpilakowskiej wynika, że wciąż istnieje szansa na odnalezienie brakującego fragmentu kapliczki. Niektórzy starsi mieszkańcy wsi pamiętają, że za dziecka przysiadało się przy murze kościelnym na odtrącony fragment kapliczki. Czy leży on tam gdzieś przykryty warstwą ziemi, czy został gdzieś przeniesiony, może się wkrótce wyjaśni. Liczymy na to i my...



Przygotował - Matthias