Złoty Stok : niem. Reichenstein
gmina : Złoty Stok
powiat : ząbkowicki
województwo : dolnośląskie
(50.442978, 16.874495)
Złoty Stok był pierwszym zaplanowanym przystankiem w drodze do Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie, przed Lądkiem Zdrój i Stroniem Śląskim. To niewielkie miasteczko w sobotnie przedpołudnie było prawie zupełnie wyludnione. Mimo jednak braku ruchu turystycznego (może taki dzień), miejscowe władze zadbały o przyzwoite oznaczenie najważniejszych w mieście obiektów i zorganizowały dla zwiedzających Miejską Trasę Turystyczną. Zwiedzanie spacerkiem uliczek Złotego Stoku zajmuje nie więcej niż 40 minut. Szkoda, że nie można zwiedzić kościoła ewangelickiego...
Ratusz w Złotym Stoku
Ratusz w Złotym Stoku
Ratusz w Złotym Stoku
Ratusz - zbudowany w 1801 r. w stylu eklektycznym. Stojący tutaj wcześniej budynek pochodzący z XVI w. spalił się w wielkim pożarze miasta w 1796 r. Zachowały się po nim dwa półkoliste, kamienne portale w wejściach do piwnic oraz kolebkowe i krzyżowe sklepienia sieni.
Obok ratusza stoi pomnik śpiącego lwa (1922), ustawiony w hołdzie żołnierzom ze Złotego Stoku, którzy zginęli na frontach I wojny światowej.
Herb Złotego Stoku
Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=853080
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są : kościół św. Barbary, renesansowy, l. 1513-1517, wieża z 1545 r., odbudowany po pożarze w 1638 r., jednonawowy; do 1945 r. ewangelicki, później zamieniony na salę gimnastyczną i zdewastowany, kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, neogotycki, l. 1875-1876, jednonawowy na planie krzyża z wieżą, fasada wykładana kamieniem, kościół cmentarny św. Trójcy, gotycki, 1583 r., przebudowywany, z renesansowym portalem, ratusz, 1801 r., z zachowanymi wcześniejszymi sklepieniami i portalami; budynek o prostej formie klasycystycznej, z mansardowym dachem, budynek mennicy (później urzędu górniczego), 1520 r., z dachem czterospadowym, kamienica Fuggerów, barokowa, ok. 1520 r., fasada przebudowana gruntownie po 1638 r.; z charakterystycznym, wysokim szczytem, szereg kamienic o istotnej wartości artystycznej i historycznej : kamienica Güttlerów, w stylu neomanieryzmu północnego, 1895 r., z wykuszem i ślepymi arkadami (Wojska Polskiego 2), kamienica z XVIII w., neorenesansowa fasada z 1879 r., piwnice gotyckie (Rynek 11), budynek hotelu, 1870 r., neoklasycystyczny (Wojska Polskiego 1), kamienica klasycystyczna, 1840 r., charakterystyczny portal z dwoma lwami (Wojska Polskiego 3), dawny ewangelicki dom parafialny, negotycki, l. 1850-1853, fasada z cegły licowanej (św. Jadwigi 5), kamienica z XVIII w., neorenesansowa fasada z k. XIX w. z centralnym ryzalitem, zwieńczona herbem miasta (Wojska Polskiego 18a), kamienica klasycystyczna z k. XVIII w., przebudowana w XIX i XX w., z centralnym frontonem (Wojska Polskiego 20), kamienica z XVIII w., przebudowana w r. 1840 i k. XIX w., o prostej formie klasycystycznej i czterospadowym dachu (Wojska Polskiego 22), kompleks budynków mieszkalnych z bramą, neobarokowy, ok. 1860, bogato zdobiony (3 Maja 15), dom z ok. 1630 r. z zachowanym manierystycznym portalem i dachem naczółkowym (Sudecka 20), pomnik "śpiącego lwa", 1922 r., wystawiony mieszkańcom miasta poległym na frontach I wojny światowej
Rynek
Mapka z tablicy informacyjnej w Rynku - czerwone kropki oznaczają Miejską Trasę Turystyczną
Rynek
Rynek
Rynek
Po lewej kamienica gotycka z XV wieku, przebudowana w XVIII wieku i ostatecznie w 1879 roku. Posiada gotyckie sklepienie piwnic i dobrze zachowany układ z XVIII wieku.
Rynek
Rynek
Rynek
Ratusz
Złoty Stok na rysunku Bernarda Wernera z XVIII wieku - zdjęcie z tablicy informacyjnej w Rynku
Rynek
Ratusz
Idziemy za znakami Miejskiej Trasy Turystycznej
Kamienica Fuggerów
Kamienica zbudowana około 1520 r. Wraz z dwoma sąsiednimi domami stanowił siedzibę spółki Fuggerów, zarządzającej ich kopalniami złota w Złotym Stoku. Były to najokazalsze budynki w rynku. Odbudowany po wielkim pożarze miasta w 1638 r., zachował swój pierwotny układ renesansowy i barokową fasadę z okazałym szczytem. W sąsiednim domu, od 1749 do 1945 r. mieściła się szkoła ewangelicka.
Mennica (dawna)
Budynek Mennicy z 1520 r., zbudowanej przez księcia ziębicko-oleśnickiego Karola I z rodu Podiebradów. Mennica biła do 1621 r. guldeny i dukaty z miejscowego złota oraz srebrne grosze, krajcary i talary. Były na nich imiona i wizerunki: książąt ziębicko-oleśnickich, czeskich arystokratów z rodu Rosenbergów oraz książąt legnicko-brzeskich. Później mieścił się tu książęcy i cesarski Urząd Górniczy, a w latach 1769-1779 Wyższy Urząd Górniczy, zarządzający wszystkimi kopalniami na Śląsku.
Kościół p.w. św. Krzysztofa, patrona miejscowych górników, zbudowany został w latach 1513-1517 na miejscu dawnego kościoła miejskiego, istniejącego już w XIV w. W rękach ewangelików od 1536 r., Odbudowany po pożarze z 1638 r., zmienił wezwanie na Chrystusa Zbawiciela. Budowla w stylu renesansowym. Wejście pod wieżą z portalem ozdobionym herbami Złotego Stoku i księstwa ziębicko-oleśnickiego, w kruchcie za nim znajdują się płyty nagrobne z XVI w.
Niestety kościół zamknięty na cztery spusty z powodu zagrożenia zawaleniem, przez dziurkę od klucza niewiele widać
Dawny Ewangelicki Dom Parafialny
Dawny Ewangelicki Dom Parafialny, zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1850-1853. Architekturę kamienicy wyróżnia bogato profilowany kamienny portal z tympanonem w kształcie rozety i ozdobny szczyt w kształcie wykusza z wieżyczkową attyką. Nieopodal znajdował się złotostocki zamek, rozebrany w 1842 r.
Dawny Ewangelicki Dom Parafialny
Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM, zbudowany w latach 1875-1876 w stylu neogotyckim. Wcześniej znajdował się w tym miejscu kościół p.w. Zwiastowania NMP urządzony w 1708 r. w budynku dawnego Cesarskiego Urzędu Górniczego. Budowla jednonawowa na planie krzyża z wysoką wieżą od frontu i dwoma kaplicami bocznymi. Wystrój kościoła pochodzi z II poł. XIX w. Przed kościołem figura św. Jana Nepomucena z 1786 r.
Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM
Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM
Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM
Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM - wnętrza
Otoczenie kościoła p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM
Ulica Bolesława Chrobrego i Skwer Jana Pawła II
Ulica Wojska Polskiego
Kamienica zbudowana w XVIII w., przebudowana w 1840 r.i ponownie w końcu XIX w. w stylu eklektycznym. Posiada ozdobny portal z głowicami o motywach liściastych i owocowych.
Kamienica pochodząca z XVIII w., przebudowana na pocz. XIX w. i ponownie na pocz. XX w. w stylu eklektycznym. Do zakończenia II wojny światowej istniał tutaj Hotel "Przy Poczcie". W elewacji zachodniej znajdują się dwie przypory, świadczące o gotyckim pochodzeniu budynku.
Kamienica z XVIII w., kryjąca gotyckie elementy, przebudowana w końcu XIX w. w stylu eklektycznym. Wcześniej znajdowała się tutaj poczta. Ozdobna elewacja z pilastrami dźwigającymi trójkątny naczółek.
Ulica Wojska Polskiego
Widok na ulicę Wojska Polskiego w kierunku Rynku
Widok na ulicę Wojska Polskiego w kierunku Rynku
Kamienica Güttlerów od strony Wojska Polskiego
Kamienica Güttlerów od Wojska Polskiego
Kamienica zbudowana w 1840 r.,z charakterystycznym boniowaniem i portalem z dwoma lwami. Po lewej stronie budynek w stylu eklektycznym, wybudowany w 1870 r., mieszczący znany przed wojną Hotel "Pod CzarnymOrłem".
Ten sam budynek od Rynku
Kamienica Güttlerów
Kamienica Güttlerów
Kamienica Güttlerów zbudowana w 1895 r. jako siedziba właściciela kopalni "Reicher Trost" i huty arszeniku Hermana Güttlera. W pomieszczeniu na parterze, z wejściem od strony rynku, zachował się kantor handlowy firmy. Budynek w stylu eklektycznym, nawiązujący do tradycji manieryzmu północnego, z ozdobnym wykuszem i ślepą arkadą wspartą na ozdobnych kolumnach od strony rynku. Nad ozdobnym wejściem od strony ul. Wojska Polskiego medaliony z głowami górników i znakiem górniczym.
Kamienica Güttlerów
Przejście z Rynku na Plac Kościelny
Ratusz
Rynek
Ratusz
Ratusz
Rynek
Widok z Rynku na ul. 3 Maja
Budynek mieszkalny i brama przejazdowa zbudowane ok. 1860 r. w stylu eklektycznym
Budynek mieszkalny i brama przejazdowa zbudowane ok. 1860 r. w stylu eklektycznym
Kościół p.w. św. Trójcy
Kościół p.w. św. Trójcy zbudowany w 1583 r. jako kaplica cmentarna przez ewangelików. W latach 1687-1698 był ich kościołem parafialnym. Później przejęty przez katolików pełnił rolę kaplicy cmentarnej. Zbudowany w stylu późnogotyckim wielokrotnie przebudowywany, po raz ostatni w 1927 r. Pseudorokokowy ołtarz wewnątrz pochodzi z 1902 r. Obok renesansowego portalu zachowały się płyty nagrobne ostatniego opata i ostatniego przeora kamienieckiego klasztoru cystersów.
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias