Drukuj
Nadrzędna kategoria: Regiony
Kategoria: Ciekawostki gminne
Odsłony: 1304

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Górka (niem. Gorkau), była do 1959 roku samodzielną wsią. Dziś jest częścią Sobótki w powiecie wrocławskim i dzieli ją od Żarowa w powiecie świdnickim około 25 km. Oczywiście według podziału administracyjnego, nigdy nie było związku między tymi miejscowościami. Jedyny związek kryje się w nazwisku Kulmiz, dzięki założycielowi żarowskiego przemysłu Carlowi Kulmizowi. Ten sam Kulmiz, od ok. 1859 roku prowadzi interesy, a od 1864 roku inwestuje w Górce w tamtejszym browarze niemałe pieniądze, co zwiąże rodzinę z tym miejscem aż do końca II wojny światowej.

Pragniemy zaprezentować pamiątki, które w różnoraki sposób trafiły w nasze ręce i są namacalnym dowodem na wspomniany związek Żarowa z Górką i góreckim piwem. Pierwsza z pamiątek to akcja z 1923 roku o wartości 1000 Marek (przeceniona z czasem dziesięciokrotnie na 100 Marek), która stała się własnością naszego stowarzyszenia dzięki wygranej dość tanio aukcji na platformie ebay. Kolejna pamiątka to butelka po piwie z cechami browaru z Górki, znaleziona niegdyś przez mieszkańca Mrowin wśród wielu innych butelek, o czym pisaliśmy TUTAJ. Znalazca zdecydował się butelkę przekazać nam, za co serdecznie dziękujemy. Razem, obie pamiątki stanowią swoisty komplet.

WYjaśnimy jeszcze pojęcia AKCJA. Jest to papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej. Oczywiście po 1945 roku, wszystkie byłe niemieckie spółki znajdujące się na terenach przyznanych Polsce zostały upaństwowione w związku z czym akcje stały się nieważne...

 

 

 

 

Akcja z 1923 roku, emitowana przez Gorkauer Societas Brauerei, o numerze seryjnym 12104, o wartości 1000 Marek. Akcja ta jest dla Żarowa szczególną pamiatką ze względu na złożony na niej podpis Eugena Kulmiza, najmłodszego syna Carla Kulmiza

browar gorka kulmiz (1)

 

 

 

 

Podpis Eugena Kulmiza w rubryce Rada Nadzorcza (Der Aufsichtsrat) 

browar gorka kulmiz (2)

 

 

 

 

Browar w Sobótce Górce będzie jeszcze omawiany przez nas szczegółowo wkrótce w innym wpisie, ale konieczne jest, aby przytoczyć tutaj najważniejsze informacje. Założył go w 1817 roku baron Ernst von Lüttwitz. W latach 1858-1859 syn Ernsta – Wilhelm von Lüttwitz, dokonał rozbudowy i unowocześnień browaru tworząc spółkę Gorkauer Societats Brauerei A.G. Tu warto wspomnieć o pierwszym wątku żarowskim. Maszynę parową do produkcji energii o mocy 30 koni mechanicznych wykonała wtedy firma Fabryka Maszyn Carl Kulmiz (Maschinen-Fabrik von C.Kulmiz, Ida und Marienhütte bei Saarau - osada przemysłowa Ida und Marienhütte koło Żarowa - w okolicy dzisiejszego zamku). Mimo modernizacji fabryki i zatrudnienia specjalistów, firma  podupadała. Dla ratowania rodzinnego biznesu, Wilhelm von Lüttwitz rozpoczął poszukiwania strategicznego inwestora. Znalazł takiego w 1864 roku, w osobie właśnie Carla Kulmitza, który został tajnym radcą handlowym i zyskał kontrolę nad firmą. Wilhelm von Lüttwitz zaś, w zamian pozyskał spory kredyt, który zapewnił browarowi niezbędny kapitał. Niestety po kolejnych kilku latach znowu trzeba było szukać nowych rozwiązań kapitałowych dla browaru. W roku 1870 spółka komandytowa przekazała kierownictwo browaru specjalnie utworzonemu towarzystwu handlowemu w osobach Carla Kulmitza, radcy rządowego Pfahla i radcy handlowego C.Tielscha. Produkcja browaru wzrastała, ale spadała rentowność sprzedaży. Powodem był fakt, że w Górce nie było odpowiednich magazynów do składowania piwa, przez co trunek należało wysyłać do składów we Wrocławiu, Wałbrzychu, Legnicy, Strzegomiu i Dzierżoniowie. Było to powodem ogromnych kosztów. W międzyczasie, w 1885 roku Kulmizowie kupili w Górce, położony wyżej ponad browarem zamek wraz z folwarkiem (więcej TUTAJ).

 

W dniu 14 grudnia 1886 r. miało miejsce ostatnie zebranie spółki komandytowej browaru w Górce, na którym postanowiono zmienić jej formę na spółkę akcyjną. Prawne jej zarejestrowanie nastąpiło 9 kwietnia 1887 r. Pozyskany dzięki temu kapitał pozwolił na szybki rozwój przedsiębiorstwa. Carl Kulmiz już nie żył (zmarł 25.04.1874 roku w wieku 65 lat), więc majątek przechodził kolejno na najstarszych żyjących wówczas synów, najpierw Paula, potem Rudolfa. Przedwczesna śmierć dwóch z nich : Paula (1836-1895), oraz Rudolfa (1848-1905) spowodowała, że na początku XX wieku (dokładnie od 1905 roku po śmierci Rudolfa), ogromny majątek rodziny von Kulmiz trafił do rąk jednego człowieka, najmłodszego i jedynego żyjącego potomka – Eugena Kulmiza. Ten zmarł w 1925 roku. Kolejnym spadkobiercą został najstarszy syn Eugena - Carl Adolf von Kulmiz (1886-1950) i to właśnie on zarządzał ogromnym majątkiem Kulmizów do końca wojny. Po wojnie, w 1945 roku wznowiono produkcję w polskim już bowarze. W 1997 r., decyzją kierownictwa Zakładów Piwowarskich browar zamknięto.

 

 

 

Dowodem na popularność owego piwa w dawnym Saarau (Żarowie), może być poniższa widokówka, która znajduje się w kolekcji Biblioteki Dziedzictwa Ziemi Żarowskiej (zobacz TUTAJ). Przedstawia ona Hotel Schwarzer Adler, na ścianie którego, przy wejściu znajduje się szyld reklamowy browaru góreckiego

 

 

 

Po powiększeniu fragmentu widokówki widzimy to dość dokładnie : G.a.Z Gorkauer Biere

gorkauer

 

 

 

 

Poniżej butelka po piwie sygnowana Gorkauer Societäts Brauerei, znajduje się tam dodatkowy napis Schutzmarke (marka), oraz skrót G.a.Z. (Gorkau am Zobten), na tle przedstawienia kościoła Św.Jakuba na szczycie góry Ślęży. Butelkę tę otrzymaliśmy od mieszkańca Mrowin, który znalazł w swoim gospodarstwie kilka sztuk butelek z Górki, oraz wiele z innych napojów o czym pisaliśmy TUTAJ.

browar gorka kulmiz (3)

 

 

 

 

 Poniżej butelka po piwie sygnowana Gorkauer Societäts Brauerei, znajduje się tam dodatkowy napis Schutzmarke (marka), oraz skrót G.a.Z. (Gorkau am Zobten), na tle przedstawienia kościoła Św.Jakuba na szczycie góry Ślęży.

browar gorka kulmiz (4)

 

 

 

 

 Poniżej butelka po piwie sygnowana Gorkauer Societäts Brauerei, znajduje się tam dodatkowy napis Schutzmarke (marka), oraz skrót G.a.Z. (Gorkau am Zobten), na tle przedstawienia kościoła Św.Jakuba na szczycie góry Ślęży.

browar gorka kulmiz (5)

 

 

 Popadający dziś w ruinę budynek browaru w Sobótce Górce

 browar gorka

 

 


Przygotował : Matthias