Czechosłowackie fortyfikacje (cz./sł. Československé opevnění), lata budowy 1935 - 1938
Góry Orlickie, Kraj Hradecki, Czechy
Grupa Warowna Hanička
współrzędne geograficzne : 50°11'13.9"N 16°30'33.9"E - Fort Hanička - parking
współrzędne geograficzne : 50°11'46.7"N 16°30'34.0"E - Muzeum Tvrz Hanička
Wreszczie docieramy do pierwszej grupy warownej o nazwie Hanićka. Niestety "twierdza" ta nie da nam pełnego obrazu o fortyfikacjach czechosłowackich z lat 1935 - 1938, ponieważ część obiektów, oraz podziemi zostały przebudowane w okresie zimnej wojny. Niemniej jednak, przebudowy nie zmniejszyły rozmachu z jakim stworzono to miejsce, przez co nie opuszczało nas zaskoczenie...
Bunkier artyleryjski w Grupie Warownej Hanička - największy obiekt (typ) budowany w Czechosłowacji w latach 1935 - 1938
Mapka Google z oznaczonymi kolorem czerwonym bunkrami wchodzącymi w skład Grupy Warownej Hanička, w odniesieniu do parkingu
Schrony (6 obiektów) wchodzące w skład Grupy Warownej Hanička, oraz schemat podziemnych korytarzy i pomieszczeń. Schron R-H-S 79a - "U silnice", jest schroniem wejściowym, dziś mocno przebudowanym, przez co nie przypomina już siebie z czasu budowy. Pozostałe obiekty : R-H-S 80 - "U potůčku" (dwukondygnacyjny, ciężki schron piechoty, obustronny, z dwiema kopułami), R-H-S 79 - "Na mýtině", (artyleryjski, największy obiekt budowany kiedykolwiek w Czechosłowacji), R-H-S 77 - "U pozorovatelny (ciężki schron piechoty, jednostronny z trzema kopułami - dziś widoczna tylko jedna kopuła), R-H-S 76 - "U lomu", (ciężki schron piechoty, jednostronny z trzema kopułami, tutaj wychodzi się z podziemnej wędrówki), R-H-S 78 - "Na pasece" (ciężki schron z dedykowaną artyleryjską kopułą obrotową i dwiema kopułami obserwacyjnymi, nie ma niestety kopuły obrotowej
Parking dla odwiedzających Grupę Warowną Hanička (to tutaj, tuż za parkingiem znajduje się odwiedzony przez nas wcześniej obiekt R-S 74 „Na Holém“, o którym pisaliśmy TUTAJ
Już tutaj znajdziesz pełną informację o dniach i godzinach otwarcia
I po Polsku też wszędzie jest ;), to tylko 1610 m pod górkę
Szlak spokojny i początkowo między zabudowaniami
Przy szlaku prowadzącym do Grupy Warownej Hanička spotykamy lekki schron piechoty przystosowany do prowadzenia ognia bocznego 315/A-140Z. Opisaliśmy go TUTAJ
Lekki schron piechoty przystosowany do prowadzenia ognia bocznego 315/A-140Z, nie marnujemy czasu, czeka na nas coś wiele, wiele większego
Wzdłuż szlaku da się zauważyć różne elementy wchodzące prawdopodobnie w skład systemu fortyfikacji
Na szlaku wciąż spokojnie, teraz już tylko las
Nie stromo, ale wciąż pod górkę
W czeskich górach z pewnością się nie zgubisz
Już jesteśmy na terenie Grupy Warownej Hanićka, kierujemy się do schronu wejściowego, który jest także muzeum okresu przedwojennego i czasów "zimnej wojny"
Pozostało 280 metrów...
Mapka na tablicy informacyjnej przedstawia plan sytuacyjny Grupy Warownej w roku 1938, widzimy tutaj schron wejścowy odosobniony i otoczony systemem zapór przeciwpiechotnych i przeciwpancernych, oraz nieco dalej grupę ciężkich schronów z najważniejszym schronem artyleryjskim, które posiadają osobny system zapór przeciwpiechotnych i przeciwpancernych, jest tu także plan podziemi
I już prawie na miejscu...
Historia twierdzy (za www.hanicka.cz)
Twierdza Hanička należała do przedwojennego systemu fortyfikacyjnego budowanego w latach trzydziestych ubiegłego stulecia jako zabezpieczenie przeciw ekspandującym w tym czasie Niemcom. Twierdza została wybudowana w latach 1936 – 38 przez praską firmę inż. Bedřicha Hlavy. Budową kierowało Dowództwo Grupowe Saperów z siedzibą w Rokytnici v Orlických horách. Prace budowlane zostały zakończone po 22 miesiącach a koszty budowy wyniosły 28 milionów przedwojennych koron. Twierdza otrzymała kobiece imię Hanička (Haneczka) dzięki osadzie znajdującej się w pobliżu. Jest położona na południe od linii wymiarowej 985 Anenský vrch około 7 kilometrów od miejscowości Rokytnice w Górach Orlickich, Dowódcą Haničky został mianowany major piechoty Jaroslav Mikuláš Novák, były legionista oraz uczestnik bitwy pod Zborovem. Planowana załoga miała się składać z 426 żołnierzy oraz z roty piechoty, która miała za zadanie obronę okolicznego zaporowego systemu. Twierdzę Hanička miał obsadzić Siódmy Batalion XIX Pułku Wojsk Pogranicznych, który w warunkach pokojowych stacjonował w koszarach w Rokytnici w Górach Orlickich. Na jesień 1938 roku twierdza Hanička nie była jeszcze kompletnie wyposażona, brakowało jeszcze wielu urządzeń w środku twierdzy. Z tego powodu większość załogi we wrześniu 1938 roku miała siedzibę w koszarach pokojowych a w twierdzy wymieniały się jedynie jednostki strażnicze. Twierdza Hanička składała się z sześciu obiektów znajdujących się na powierzchni, które były połączone ze sobą w podziemiach korytarzami i salami o łącznej długości 1,5 kilometrów. Olbrzymie sale mogły pomieścić duże ilości amunicji i innych zapasów. Miało to umożliwić załodze walkę nawet w przypadku oblężenia trwającego kilka miesięcy. Z najważniejszego uzbrojenia twierdzy Hanička brakowało przede wszystkim trzech haubic kalibru 100 mm, które miały być zainstalowane do artyleryjskiego schronu twierdzy. Nie posiadała także obrotowej i wysuwanej wieży artyleryjskiej wraz z dwiema haubicami, która miała być najbardziej skuteczną bronią tych przedwojennych umocnień. Z takiej wieży można było strzelać w zakresie 360 stopni na odległość prawie dwunastu kilometrów przy szybkostrzelności 2 x 20 strzałów na minutę.
Od strony wojskowej twierdza nie mogła spełnić wymagań, które były jej stawiane w celu obrony ówczesnej republiki. W dniu 10 października 1938 roku przed południem twierdza była bez walki przekazana przedstawicielom niemieckich sił zbrojnych, ówczesnemu Wehrmachtowi. Wojsko jednak większość urządzeń, jeszcze przed przekazaniem twierdzy, zdemontowało i przewiozło do magazynów w głębi republiki. W czasie okupacji, w roku 1940, były niektóre z obiektów ostrzeliwane przez niemiecką artylerię, która w ten sposób chciała wypróbować jakość czeskiego żelbetonu.
Po wojnie twierdza Hanička została własnością Armii Czechosłowackiej a o jej utrzymanie starała się rokytnicka załoga. Twierdza jest jednocześnie źródłem wody pitnej dla miejscowości Rokytnice. W pięćdziesiątych latach ubiegłego stulecia wojska saperskie planują rozszerzenie podziemi w celu zwiększenia powierzchni magazynowych. Plany te skończyły się na wizycie kilku delegacji wojskowych czy na odwiedzinach studentów z wyższych uczelni wojskowych. Najgorszym okresem dla twierdzy Hanička są lata 1954 – 58, kiedy to do tutejszych lasów wtargnęło przedsiębiorstwo państwowe Kovošrot /złom żelaza/. Bez pozwolenia zostały wyrwane pancerne dzwony ze stropnic obiektów, które potem odwieziono do hut w celu przeróbki. Wysadzenie dzwonów uszkodziło obiekty w większym stopniu niż Niemcy przez sześć lat okupacji. Poprzez te zniszczenia twierdza Hanička przestaje mieć dla armii jakiekolwiek znaczenie. Przedsiębiorstwo państwowe Zelenina /warzywa/ stara się otworzyć na Haničce magazyn warzywny, niestety dostępność do tego miejsca, zwłaszcza w czasie zimy, jest poważnie utrudniona. Z tego powodu przedsiębiorstwo zrezygnowało ze swoich planów. W podziemiach twierdzy jest przeprowadzona próba systemu połączeń dla metra w Pradze. W latach 1967 – 68 zostaje zredukowana załoga wojskowa w Rokytnici, która dbała o utrzymanie twierdzy. Po 1968 roku koszary zostają zajęte przez rosyjskie wojsko okupacyjne a źródło wodne szybko staje się niedostateczne. Tak więc od roku 1968 rozpoczęto pierwsze starania o udostępnienie tego zabytku dla zwiedzających. Starania te zostały zrealizowane dopiero o rok później. Na twierdzy Hanička oprowadza się turystów najpierw przy świetle latarek, później fragment trasy zostaje oświetlony przez agregat. Na jesień 1972 roku są tutaj kręcone sceny do filmu reżysera Otakara Vávry – Dny zrady /Dni zdrady/. Dla potrzeb filmu były zbudowane także dwie makiety haubic artyleryjskich, które wtedy turyści mogli oglądać w ramach zwiedzania muzeum.
Kiedy twierdza Hanička została na jesień 1975 roku przejęta przez ówczesny resort Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, haubice zostały przewiezione do sąsiedniej twierdzy Dobrošov niedaleko Náchoda, gdzie można je oglądać do dzisiaj. Pierwsze współczesne remonty twierdzy Hanička zostały rozpoczęte w 1979 roku pod kryptonimem Obiekt Kahan /kaganek/ i przebiegały w trzech etapach. Podziemia były stopniowo wyposażone w nowoczesne technologie, obiekty powierzchniowe zostały wyremontowane a następnie niektóre zostały zasypane. Zasypanie obiektów miało zapewnić większą hermetyczność przed światem zewnętrznym. Przed wejściowym obiektem R-S 79A zaraz po rozpoczęciu remontów powstaje nowoczesny budynek administracyjny, który miał zapewnić większy komfort obsługującej załodze, rozszerzyć przestrzeń magazynową na powierzchni a jednocześnie zamaskować pierwotne wejście do podziemi. Prace remontowe są tu kontynuowane nawet po 1989 roku aż do roku 1993, kiedy zostały definitywnie zatrzymane. Chociaż prace adaptacyjne pochłonęły kilkusetmilionowe kwoty z kieszeń obywateli płacących podatki, to przebudowa nigdy nie została dokończona. Jedynie dzięki tym działaniom, zachowały się tutaj liczne pierwotne elementy przedwojennych umocnień, które nawiązują do dobrze wyposażonej od strony technologicznej kryjówki dwudziestego wieku. Na wiosnę 1995 roku twierdza Hanička została określona przez Policję RCz jako niepotrzebna i niewykorzystana, wtedy została przekazana Urzędowi Powiatowemu w Rychnově nad Kněžnou. Urząd ten wynajął twierdzę władzom miasta Rokytnice v O.h jako organowi, który opiekuje się muzeum a następnie Hanička stała się własnością miasta. Podziemia mogą wszystkim odwiedzającym zaprezentować nowoczesną, całkowicie wyposażoną kryjówkę i obiekty powierzchniowe. Natomiast fragment ekspozycji wejściowej pozwoli cofnąć się o kilka dziesięcioleci wstecz do czasów, kiedy nasi dziadkowie i pradziadkowie z bronią w ręku oczekiwali w tych umocnieniach wroga. W 2006 roku twierdza Hanička była ogłoszona jako zabytek kultury.
Nie zobaczymy tutaj klasycznego kształtu ciężkiego schronu, obiekt został zamaskowany nowoczesnymi budynkami, garażami ect, i przypomina teraz ośrodek wypoczynkowy lub coś podobnego
Otoczenie Muzeum, tablica informacyjna schronu R-H-S 79a "U silnice", ze zdjęciami i przekrojami obiektu z czasów sprzed zniszczenia i przebudowy (również w języku polskim)
Otoczenie Muzeum
Wchodzimy na teren muzeum, który jest ogrodzony
Garaże ze sprzętem wojskowym wchodzącym w skład ekspozycji Muzeum
W garażach budynku administracyjnego znajduje się wiele eksponatów z uzbrojenia Armii Czechosłowackiej z okresu powojennego. Do najbardziej interesujących należy bez wątpienia T 805 - komando, mały ciężarowy samochód przystosowany do przewozu jednostek desantowych, który umożliwiał także transport helikopterem. Ciekawy jest także pojazd artyleryjski Praga V3S z podwójnymi 30 mm działami przeciwlotniczymi, który do dzisiaj znajduje się w wyposażeniu militarnym niektórych państw wschodnich, czołg T 34/85 pożyczony z HUAĆR Praga, który stał się legendą II Wojny Światowej czy transporter opancerzony OT 810 nazywany „Hakl” według swojego poprzednika i wzoru z Armii Wermachtu. Jeżeli więc planujesz wejście do podziemi muzeum na konkretną godzinę, warto zostawić sobie dostateczną rezerwę czasową na zobaczenie tej ekspozycji, która znajduje się poza trasą zwiedzania.
Garaże i budynek z dwuspadowym dachem wybudowano na dawnym schronie wejściowym R-H-S 79a - "U silnice"
Ekspozycja sprzętu wojskowego z czasów II wojny światowej i zimnej wojny
Ekspozycja, czołg T-34
Ekspozycja, czołg T-34
Czołg T34
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Ekspozycja
Budynek wejściowy dziś...
Fotografia schronu wejściowego R-H-S 79a po 1945 roku, tak mniej więcej wyglądał do 1989 roku, kiedy gruntownie go przebudowano do stanu dzisiejszego, widoczny brak dwóch dzwonów
Szkic schronu R-H-S 79a od frontu u góry i od tyłu (od strony wroga) u dołu
Przekrój poziomy schronu R-H-S 79a, posiada dwa wejścia duże towarowe i małe dla ludzi
Dzisiejszy wygląd całego kompleksu wejściowego, wejście znajduje się w głębi za dużą bramą pod dwuspadowym dachem, pomieszczenie służące dziś jako sala ekspozycyjna pokazana jest na dalszych fotografiach
Zwiedzanie Hanički – Obiekt Kahan – według ostatniej nazwy konspiracyjnej – rozpoczyna się przy ekspozycji wejściowej umieszczonej obecnie w hali budynku, który miał zamaskować pierwotne wejście do obiektu twierdzy. Na wystawie można zobaczyć broń używaną przez Armię Czechosłowacką w 1938 roku oraz broń wykorzystywaną po II wojnie światowej. Znajduje się tam także mała kolekcja amunicji i mundurów z tych dwóch okresów historycznych. Historię przedwojennych fortyfikacji ukazują posegregowane tematycznie fotografie, które podzieliły obiekty na lekkie, ciężkie i twierdzę artyleryjską Hanička. Mały fragment ekspozycji jest poświęcony fotografiom z francuskiej Linii Maginota, jednostkom Straży Obrony Państwa / Stráž obrany státu - SOS/ w Górach Orlickich, przedwojennej Armii Czechosłowackiej oraz innym tematom. Na wystawie zobaczymy także liczne trójwymiarowe przedmioty, fragmenty przedwojennych fortyfikacji wraz ze strzelnicą do schronu wzór 37, tzw. „řopíku”. W czasie wykładu jest wykorzystywany model panoramiczny twierdzy Hanička w skali 1 : 350, na którym dokładnie widać rozmieszczenie obiektów w terenie oraz system ich wzajemnej obrony. Następne modele ukazują różnego rodzaju lekkie obiekty oraz niektóre obiekty ciężkie. Do ekspozycji należą także modele techniki bojowej ówczesnych armii Czechosłowackiej i Niemieckiej w skali 1 : 35.
Małe wejście po lewej prowadzi do kasy i sklepiku, oraz małej jadłodajni i toalet. Tu również rozpoczyna się zwiedzanie
Sala ekspozycyjna, dawny przedsionek schronu wejściowego
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna, pod stropem widoczna suwnica, która pozwalała transportować do wnętrza ciężkie przedmioty
Sala ekspozycyjna - makieta schronu wejściowego R-H-S 79a w jego oryginalnej formie z okresu budowy w latach 1935 - 1938
Sala ekspozycyjna makieta schronu wejściowego R-H-S 79a w jego oryginalnej formie z okresu budowy w latach 1935 - 1938
Sala ekspozycyjna - standardowe uzbrojenie schronów
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna - standardowe uzbrojenie
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna - makieta ciężkiego schronu piechoty, jednostronnego
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna - sprzęt radiotelegraficzny z lat 1935 - 1989
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Sala ekspozycyjna
Pancerne drzwi towarowe, wstawione tu podczas przystosowywania schronu jako przeciwatomowego
Pancerne drzwi osobowe j.w.
Kolejne drzwi pancerne
Wchodzimy do dawnego, oryginalnego schronu wejściowego
Za chwilę czeka nas droga w dół, ale najpierw zwiedzimy schron wejściowy
Schron wejściowy R-H-S 79a - "U silnice" - wnętrza
Schron wejściowy R-H-S 79a - "U silnice" - wnętrza
Drzwi pancerne widziane od środka
Okno strzelnicze chroniące dostępu przez drzwi towarowe
Schron wejściowy R-H-S 79a - "U silnice" - wnętrza
Do podziemi schodzi się po 98 schodach. Podziemia znajdują się na głębokości od 18 do 36 metrów pod poziomem terenu, jest tu prawie 1500 metrów korytarzy i sal. Wszystkie korytarze, szyby i sale pochodzą z okresu przedwojennego, jedynie wyposażenie jest z czasów przebudowy twierdzy w latach 1982-1992. Można tu zobaczyć trzy agregaty naftowe do produkcji energii elektrycznej w przypadku awarii połączenia energetycznego na powierzchni, pierwotna filtrownia tworzy dzisiaj skład nafty wraz z olbrzymim zbiornikiem o pojemności 36000 litrów. Całościowe wyposażenie techniczne uzupełnia sala chłodzenia, która miała za zadanie chłodzić olbrzymie agregaty. Z przedniej, technologicznej części przejdziemy przez ciśnieniowe zamknięcie do kolejnego fragmentu podziemi, do właściwego schronu. Umieszczono tutaj tzw. energetyczne stanowisko dyspozytorskie, skąd dyspozytor wraz ze swym pomocnikiem mogli kierować całym podziemiem. Sala wody lodowej służyła do ochładzania pomieszczeń, w których miała przebywać załoga. Poprzez długotrwały pobyt załogi w małych podziemnych pomieszczeniach, następowało znaczne ocieplenie i trzeba było ten problem jakoś rozwiązać. Następnym stanowiskiem są sale koszarowe, podzielone na poszczególne pomieszczenia przeznaczone do noclegu i jako kancelarie. Najdłuższa sala ma 40 metrów. Niektóre sale są częściowo wyposażone. W piątej sali znajduje się unikalna oczyszczalnia wody, która miała za zadanie nie tylko oczyścić wodę, ale także pozbawić ją promieniowania radioaktywnego. Pod schronem artyleryjskim R79, w najniższym punkcie obiektu (36 metrów), były pierwotnie zbudowane trzy pomieszczenia przeznaczone jako składy amunicji i miejsce dla dowództwa obiektu. Dzisiaj możemy tu zobaczyć nowoczesny punkt opatrunkowy oraz jadalnię. Pod działową wieżą obrotową R78 znajdują się kolejne sale przeznaczone dla dowództwa nowoczesnego schronu. Można tu także zobaczyć urządzenia sanitarne, które uzupełniają całościowy charakter wyposażenia podziemi. Zwiedzanie wewnętrznych pomieszczeń muzeum kończy się na tzw. bojowym piętrze obiektu powierzchniowego R-S 76, do którego trzeba wejść po 126 schodach. Dolnym, tylnym piętrem oraz ochronną fosą obiektu wyjdziemy na powierzchnię.
Poza komorą towarową w schronie tym znajduje się oczywiście klatka schodowa, którą schodzimy w dół
Klatka schodowa z 98 schodami
I już pod ziemią
Zwiedzamy podziemia, w dużej mierze zmodyfikowane pod koniec lat 80-tych XX wieku
Zapewne trasa ekstremalna pozwala dojść do wszystkich schronów, my nie mamy 6-ciu godzin
Nie jest łatwo, 126 schodów w górę, a przed nami jeszcze kilka takich klatek schodowych dziś i jutro :)
Półmetek
Zdecydowanie w dół łatwiej
No to jesteśmy na miejscu
R-H-S 76 - "U lomu" - ciężki schron piechoty przez który wyjdziemy na powierzchnię
Obiekt R-S 76 "U lomu", jest najlepiej zachowanym obiektem fortyfikacyjnym w całej Republice Czeskiej. Można tutaj zobaczyć oryginalne pancerne strzelnice przeznaczone dla lekkiego i ciężkiego karabinu maszynowego oraz dzwony pancerne, które zachowały się po zniszczeniach spowodowanych przez przedsiębiorstwo państwowe Kovošrot. Każdy z tych pancernych elementów jest odosobnionym egzemplarzem, którego nie można zobaczyć na innych twierdzach artyleryjskich. Dzwon przeznaczony dla lekkiego karabinu maszynowego, który ochraniał bezpośrednią okolicę schronu. Można było z jego wierzchołku obserwować najbliższą okolicę obiektu. Artyleryjski dzwon obserwacyjny z jednym wziernikiem z widokiem na teren Bartošovic i lasów žambereckich, gdzie ciągnie się linia samodzielnych schronów dla piechoty. Dzwon ten posiada także kopułę dla dwóch ciężkich karabinów maszynowych, które miały ochraniać niedaleki obiekt obrotowej i wysuwanej wieży działowej. Każdy z tych elementów jest odlany z odpornością IV stopnia, grubość ścian to 30 cm dobrej jakości materiału stalowo-żeliwnego a każdy waży prawie 52 tony. Na stropie obiektu zachował się także dzwon wentylacyjny, który miał zapewnić dostęp powietrza do filtrowni pomocniczej umieszczonej w dolnej kondygnacji obiektu.
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wnętrza
R-H-S 76 - "U lomu" - wychodzimy
R-H-S 76 - "U lomu", to wyjście nie jest właściwe, dostęp możliwy był wyłącznie z podziemi
R-H-S 76 - "U lomu" - na zewnątrz
R-H-S 76 - "U lomu" - na zewnątrz
R-H-S 76 - "U lomu" - na zewnątrz
R-H-S 76 - "U lomu" - na zewnątrz
R-H-S 76 - "U lomu", tablica informacyjna przed schronem, również w języku polskim
R-H-S 76 - "U lomu", trzy kopuły obserwacyjne, oraz mała wentylacyjna
R-H-S 76 - "U lomu" - na zewnątrz
R-H-S 78 - "Na pasece", znajduje się w niedużej odległości od poprzednika (ok. 100 m)
Spojrzenie wstecz od schronu R-H-S 78 - "Na pasece", w stronę poprzednika
R-H-S 78 - "Na pasece"
Obiekt R-S 78 jest drugim obiektem powierzchniowym, który można zobaczyć w ramach zwiedzania wraz z przewodnikiem. Pierwotny szyb służący do umieszczenia obrotowej i wysuwanej wieży działowej jest obecnie zalany olbrzymim żelazobetonowym korkiem. W planach przyszłościowych jest możliwość zainstalowania tutaj makiety obrotowej i wysuwanej wieży. W stropnicy obiektu zachowały się dwa elementy pancerne, dzwon przeznaczony dla lekkiego karabinu maszynowego i kopuła dla ciężkiego karabinu maszynowego. Znajdują się tutaj także dwa dzwony wentylacyjne. Niedaleko znajduje się obiekt R-S 77, gdzie przewodnik nie oprowadza grup. Można to zrobić indywidualnie, poza oprowadzaniem. Niestety jest to jeden z obiektów, który był przy przebudowie twierdzy cały zasypany ziemią. W stropie obiektu zachowała się tylko kopuła przeznaczona dla dwóch ciężkich karabinów maszynowych, które także można zobaczyć na obiekcie R-S 76. Dwa kolejne dzwony zostały niestety w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia wywiezione na złom.
R-H-S 78 - "Na pasece"
R-H-S 78 - "Na pasece"
R-H-S 78 - "Na pasece"
R-H-S 78 - "Na pasece" - tablica informacyjna o obiekcie
R-H-S 78 - "Na pasece"
R-H-S 77 - "U pozorovatelny", obiekt ten pominięty przez przewodnika ze względu na to, że praktycznie na powierzchni nie zostało nic do pokazania. Prace przy jego przebudowie spowodowały, że jest niemal całkowicie przykryty ziemią - widać tylko jedną kopułę
Szkic obiektu R-H-S 77 z okresu budowy - 3 kopuły obserwacyjne i izba bojowa z jednej strony
R-H-S 79 - "Na mýtině", jest to największy obiekt (typ) jakie zbudowano w Czechosłowacji w latach 1935 - 1938
Obiekt R-S 79 jest największym betonowym obiektem w czechosłowackich przedwojennych umocnieniach. Kubatura betonu wynosiła wtedy aż 5598 m3 a w trzech specjalnych strzelnicach miały być zamontowane trzy szybkostrzelne haubice kalibru 100 mm, które miły strzelać na teren Bartošovic i lasów žambereckich, gdzie ciągnie się linia samodzielnych schronów dla piechoty. W czasie okupacji, w roku 1940, obiekt był ostrzeliwany przez niemiecką artylerię, która go uszkodziła, a ślady po ostrzeliwaniu można widzieć nawet dzisiaj. W latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia został wywieziony na złom lewy dzwon pancerny, natomiast prawy dzwon pancerny do dzisiaj posiada ślady po niemieckich saperach, którzy tutaj dokonywali prób z ładunkami wybuchowymi. Nowoczesna przebudowa na wojenny schron Ministerstwa Spraw Wewnętrznych także zrobiła swoje. Jedna strzelnica została wysadzona i zastąpiona drzwiami gazoszczelnymi, aby można było lepiej manipulować z materiałem. Pierwotnie były tu dwa wysokie stalowe kominy, przez które miało dostawać się powietrze do nowoczesnego schronu. Z tego powodu, że chodzi tu o jedyny obiekt artyleryjski, który można zwiedzać i który jest jeszcze w tak dobrym stanie, w roku 1998 rozpoczęto prace rekonstrukcyjne. Z czasem obiekt ten powinien być doprowadzony do stanu, w którym się znajdował po roku 1945.
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině" - tablica informacyjna o obiekcie
R-H-S 79 - "Na mýtině", mimo zniszczeń robi wrażenie. Zobaczyby go jeszcze w lepszej kondycji i w dodatku od wewnątrz
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině", efekty niemieckich testów
R-H-S 79 - "Na mýtině", efekty niemieckich testów
R-H-S 79 - "Na mýtině", strzelnica zastąpiona drzwiami pancernymi
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 79 - "Na mýtině", widok z wierzchołka bunkra artyleryjskiego
R-H-S 79 - "Na mýtině", widok z wierzchołka bunkra artyleryjskiego
R-H-S 79 - "Na mýtině", pręty do instalacji siatki maskującej
R-H-S 79 - "Na mýtině"
R-H-S 80 - "U potůčku", ten ciężki schron piechoty znajduje się w pobliżu kolosa, ale zwiedzamy jego otoczenie już bez przewodnika, na szczęście tablica informacyjna zdradza jego sekrety
R-H-S 80 - "U potůčku"
R-H-S 80 - "U potůčku"
R-H-S 80 - "U potůčku"
R-H-S 80 - "U potůčku"
To był ostatni punkt, który mogliśmy zobaczyć w Twierdzy Hanićka, teraz kierunek Twierdza Skutina...
Godziny otwarcia muzeum, oraz opłaty za wstęp (zawsze sprawdzaj na stronie bądź mailowo dostępność do zwiedzania)
maj, czerwiec :
sob. 9.30 – 15.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 12.00 13.00, 14.00, 15.00
nd, św. 9.30 – 14.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 12.00 13.00, 14.00
czerwiec w tygodniu :
wtorek do piątku 9.30 – 15.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 14.00
lipiec – sierpień :
oprócz pon. 9.30 – 17.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 12.00 13.00, 14.00, 15.00, 16.00, 17.00
wrzesień – październik
sob. 9.30 – 15.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 12.00 13.00, 14.00, 15.00
nd, św. 9.30 – 14.00 : oprowadzanie o godz. 10.00, 11.00, 12.00 13.00, 14.00
PONIEDZIAŁEK – ZAMKNIĘTE
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias
opisy za stroną muzeum Hanićka : www.hanicka.cz