Czechosłowackie fortyfikacje (cz./sł. Československé opevnění), lata budowy 1935 - 1938
Králíky, Kraj Pardubicki, Czechy
Obiekt wejściowy K-Bg-S 12a - U rybníčka :
(wsp. geograficzne : 50°05'17.5"N 16°46'12.1"E)
Králíky, Rynek :
(wsp. geograficzne : 50°05'03.0"N 16°45'38.3"E)
Zwiedzanie fortyfikacji trzeba dobrze zaplanować, tym bardziej jeśli jednego dnia chcesz zwiedzić dwie grupy warowne takie jak Bouda i Hurka. Odległość między nimi niewielka, ale krótkie godziny otwarcia (z reguły między 10.00 - 16.00) powodują, że trzeba się trzymać czasu. Do Grupy Warownej Hurka dotarliśmy kilkanaście minut przed ostatnim w tym dniu wejściu. Chwilę tę wykorzystaliśmy na kupno biletów, pamiątek i fotografowanie otoczenia obiektu wejściowego.
Obiekt wejściowy Grupy Warownej Hurka K-Bg-S 12a - U rybníčka
Ciekawe czy każdy rozumie co je zde napsáno
Mapka Google z oznaczonymi w czerwonych kółkach obiektem wejściowym po prawej i Rynkiem w Kralikach poniżej
Mapka Google - teren obiektu wejściowego Grupy Warownej Hurka widziany z lotu ptaka, wokół obiektu odtworzono pas zapór przeciwpancernyci i przeciwpiechotnych
mapa.opevneni.cz - oznaczone poszczególne schrony grupy, oraz schemat podziemnej infrastruktury. W odniesieniu do terenu i pozostałych schronów pokazano obiekt wejściowy z parkingiem oznaczonym czerwoną litera P
Kasa biletowa i sklepik z pamiątkami
Obiekt wejściowy K-S12a U rybníčku, na pierwszym planie stalowe zapory przeciwpancerne
Pas zapór przeciwpancernych i przeciwpiecotnych wokół obiektu wejściowego K-S12a U rybníčku
Herb Czechosłowacji
Pancerny szlaban stosowany w obiektach czeschosłowackich fortyfikacji lat 1935-1938, w tle zapory przeciwpancerne i przeciwpiechotne
Zapory przeciwpancerne i przeciwpiechotne stosowane do ochrony obiektów czeschosłowackich fortyfikacji lat 1935-1938,
Obiekt wejściowy K-S12a U rybníčku, na pierwszym planie stalowe zapory przeciwpancerne
Obiekt wejściowy K-S12a U rybníčku
Teren wokół obiektu wejściowego K-S12a U rybníčku, parking i stoliki pod parasolami dla chcących coś zjeść
Przed wejściem możesz zapoznać się ze stosowaną tablicą opisującą kompleks
Obiekt wejściowy K-S12a U rybníčku,
Teren wokół obiektu wejściowego K-S12a U rybníčku,
Wchodzimy do przedsionka, w oryginalną stalową futrynę wkomponowano współczesna drewniana brama, w oryginale byłyby tu masywne stalowewrota
Oczywiście zwyczajowo na przeciw znajduje się stanowisko ochrony wejścia
Spojrzenie w głąb obiektu wejściowego, korytarz przeznaczony dla samochodów ciężarowych oddzielają od korytarza transportowego i pochylni grube filary
Przekrój obiektu wejściowego K-S12a U rybníčku (źródło : www.opevneni.cz)
Wnętrze schronu wejsciowego K-S12a U rybníčku
Odwiedzający zbierają się w pierwszym korytarzu, tuż za główną bramą dla samochodów ciężarowych
Jest przewodnik, który opowie o idei powstania czechosłowackich fortyfikacji w latach 1935-1938, oraz o klęsce 1938 roku spowodowanej układem monachijskim i zajęciem Czech i Moraw przez Niemców...
Drzwi zamknięte idziemy pod ziemię
Tablica z opisem obiektów Artyleryjskiej Grupy Warownej Hurka
Tablica opisująca ideę budowy czechosłowackich fortyfikacji obronnych, sytuacji politycznej w 1938 roku i aneksji przez Hitlera
Okienko strzelnicze na przeciw głównego wejścia
Zachowane stalowe wrota przesuwne
Widok z 2 korytarza (ładunkowego) w stronę korytarza transportowego i głównych wrót
Schodzimy pochylnią pod ziemię, po lewej widoczny jest klinowy wózek transportowy
Hala ładunkowa
Dwa stanowiska transportowe
Pochylny korytarz z ukośną windą - długość 24,7 m, 38 stopni. Silnik dźwigu z elektrycznym, a w razie potrzeby ręcznym napędem. Planowana wydajność 20 ton na godzinę pracy przy zwożeniu ładunku na dół i 15 ton na godzinę pracy przy wwożeniu na górę. Po podwójnym torze poruszały się naprzemiennie w górę i w dół wózki, wiszące na jednej linie.
Wprowadzenie zwiedzających w tajniki budowy kompleksu podziemnego
Dźwignia uruchomienia wózka transportowego (góra - dół)
Tuż po zejściu zuważyć można po prawej stronie sztolnię odwadniającą o długości korytarza 105 m. Odprowadzała ona z części podziemnej kanalizację i wodę przesiąkającą przez ściany. Na końcu korytarza znajduje się studzienka rewizyjna - wyjście ewakuacyjne. Rura odwadniająca odprowadza wodę do plbliskiego niewielkiego stawu
Widok na pochylnię i początek głównej galerii
Zwrotnice wózków szynowych transportowych
Początek głównej galerii
Wejście do komory minowej. Długość korytarza 11 m. Na końcu znajduje się pomieszczenie przeznaczone na ładunki wybuchowe. W przypadku zdobycia schronu wejściowego, obrońcy przez odpalenie obu komór mogli odciąć drog do podziemia grupy warownej
Wejście do komory minowej (po obu stronach głównej galerii)
Korytarz komory minowej, na końcu znajduje się komora (patrz schemat wyżej)
Wejście do głównej stacji filtrów zborowych. Tutaj w razie potrzeby, można było oczyścić powietrze dostarczane do części podziemnej grupy warownej. Każdy schron bojjowy był dodatkowo wyposażony we własną stację filtrów. Nie był uzależniony od dostaw czystego powietrza z części podziemnej.
Stacja filtrów - ekspozycja
Stacja filtrów - ekspozycja
Stacja filtrów - schemat, pomieszczenie stacji filtrów znajduje się po prawej od głównej galerii
Stacja filtrów - ekspozycja
Stacja filtrów - ekspozycja
Stacja filtrów - ekspozycja
Maszynowania - elektrownia (rozmiar 35 m x 4 m) Tu, po zakończeniu budowy, miały znajdować się cztery agregaty prądotwórcze z silnikiem Diesla o mocy 80 kW, kompresor elektryczny, agregat pomocniczy o mocy 8 kW z prądnicą i kompresorem, warsztat mechaniczny i tłumik wydechowy. Planowano, że w czasie pokoju energia elektryczna dostarczana będzie za pośrednictwem sieci publicznej. Agregaty miały być uruchamiane jedynie w przypadku przerw w dostawie prądu spowodowanej działaniami wojennymi.
Maszynowania - elektrownia (rozmiar 35 m x 4 m)
Maszynowania - elektrownia (rozmiar 35 m x 4 m) wyżej i pomieszczenie ze zbiornikami paliwa i oleju
Maszynowania - elektrownia (rozmiar 35 m x 4 m)
Pomieszczenie zbiorników
Punkt przeładunkowy amunicji i gówny magazyn amunicji M1. Każdy rodzaj amunicji miał tu własne pomieszczenie magazynowe. Grubość nakładu skalnego w tym miejscu wynosi 30 metrów.
Wózki szynowe transportowe
Magazyn amunicji
Punkt przeładunkowy
Schemat głównego składu amunicji M1
Ekspozycja - umundurowanie i uzbrojenie żołnierzy
Na zółto oznaczone jest miejsce w którym obecnie się znajdujemy
Pomieszczenie elaboracyjne artylerii. Pomieszczenie przeznacone do napraw wadliwej amunicji, dziś znajduje się tu ekspozycja
Magazyn amunicji artyleryjskiej kalibru 10 cm. W sali o wymiarach 39,1 m x 5,2 m miała znajdować się połowa zapasów amunicji przeznaczonej dla wieży artyleryjskiej obrotowej i wysuwanej. Było to ok 6000 pocisków
Dziś znajduje się tu niewielka ekspozycja
Dalszy ciąg głównej galerii
Dolna komora kablowa nr 1
Idziemy dalej...
...zostawiając część magazynową za sobą
Wnęka dla pieszych. Służyła do wymijania osób przy przejeździe wózków kolejki wąskotorowej
Dolna komora kablowa nr 3. Przez nakład skalny przechodzi rura stalowa, którą do części podziemnej wprowadzony miał być kabel fortecznej sieci telefonicznej. Na powierzchni grupy warownej rura kończy się w specjalnym obiekcie fortecznym - tzw komorze kablowej typu B. Grubość nakładu skalnego wynosi tu ok. 33 m
Główna galeria
Kolejny raz mijamy schemat kompleksu podziemnego Grupy Warownej Hurka, na żółto oznaczono iejsce w który się obecnie znajdujemy
Na ścianie głównej galerii, co 20 m oznaczona jest odległość od wejścia, właśnie mijamy 500 metr
Są też inne znaki, np. najbliższy telefon
Odgałęzienie galerii piechoty przy podziemnych koszarach grupy warownej. Ma długość 42 m i prowadzi do szpitala w skaład którego wchodził punkt opatrunkowy, pomieszczenie dla chorych, magazyn materiałów medycznych. W tym miejscu znajdowały się również prysznice, toalety, oraz miejsce przeznaczone do gazowej dezynfekcji odzieży
Studnia
Wciąż wszyscy wysłuchują przewodnika z zainteresowaniem
Koszary grupy warownej
Zaopatrzenie tamtych czasów
Sposób oznaczenia i identyfikacji pomieszczeń
Sala koszar nr 5. Znajdowała się tu kuchnia z magazynem podręcznym żywności, toalety dla całej załogi kuchni, oraz prysznice i szatnie. Znajdowało się tu także pomieszczenie na koks i kotłownię
W salach koszar nr 5 urządzono dziś ekspozycje
Sala koszar nr 4 miała służyć do zakwaterowania szeregowych i podoficerów. Znajdowały się tu również łazienki i magazyn żywności na wypadek wojny, a także punkt naprawy obuwia i odzieży - magazyn ekwipunku
Ekspozycja w sali koszar nr 3
Ciekawą częścią ekspozycji są makiety obiektów grupy warownej
i na żółto oznaczono miejsce w którym się obecnie znajdujemy
Jak widać, opuścimy za chwilę część koszarową grupy warownej
Sala koszar nr 1. Dowództwo grupy warownej, biura i zakwaterowanie oficerów i organów pomocniczych. W tylenj cześci toalety. W przedniej części potężna centrala telefoniczna, telegraficzna i radiotelegraficzna
580 metr galerii głównej...
Korytarz na wprost prowadzi do trzech obiektów : K-Bg-S 12 - Na kotě, K-Bg-S 13 - U lomu, K-Bg-S 10 - U boží muky, w prawo zaś do obiektu artyleryjskiego K-Bg-S 11 - Na svahu
Zamknięty dla nas fragment grupy warownej prowadzący do trzech schronów bojowych
Spojrzenie na główną galerię z miejsca rozejścia się głównego korytarza
Kierujemy sie po łuku w prawo
Magazyny amunicji obiektu K-Bg-S 11 - Na svahu
Przejście do klatki schodowej obiektu K-Bg-S 11 - Na svahu
Szyb klatki schodowej
Szyb transportowy
Niektóre korytarze zamurowano, tutaj było bezpośrednie połączenie pomiędzy magazynami obiektu a szybem transportowym
Ku niezadowoleniu, nie weszliśmy po schodach do obiektu... Mamy rozkaz powrotu do wyjścia
W pomieszczeniu tym znajdowało się dowództwo schronu bojowego K-Bg-S 11 - Na svahu, dziś ekspozycja
K-Bg-S 11 - Na svahu, to tradytor artyleryjski wybetonowany w dniach 6-10 września i 4-13 października 1937 r, głownym uzbrojeniem miały być 3 10 cm haubice wz.38, cztery lekkie karabiny maszynowe wz.26, cztery ześlizgi granatów ręcznych. Obiekt posiadał dwie kopuły obserwacyjno-bojowe i 87 żołnierzy
Jesteśmy z powrotem w obiekcie wejściowym K-Bg-S 12a - U rybníčka
Ochrona wejść obiektu K-Bg-S 12a - U rybníčka
K-Bg-S 12a - U rybníčka
A teraz na wzgórze ponad miastem Kraliky, żeby zobaczyć obiekty Grupy Warownej Hurka. Zbliżamy się do jednego, czego dowodem jest pozostałość systemu zapór przeciwczołgowych
Jako pierwszy widzimy po drodze schron K-Bg-S 13 - U lomu
Niestety, jak większość tak i ten jest mocno zniszczony, co było wynikiem testów wykonywanych przez wojsko niemieckie po zajęciu Czech i Moraw
Przekrój poziomy schronu K-Bg-S 13 - U lomu
Przekrój pionowy schronu K-Bg-S 13 - U lomu
Przekrój pionowy schronu K-Bg-S 13 - U lomu
Bojowy schron piechoty K-Bg-S 13 - U lomu
Skala : człowiek - schron bojowy
Wynik testów broni zdolnej burzyć podobne obiekty
Stojąc na schronie artyleryjskim (z wysuwną i obrotową wieżą artyleryjską) K-Bg-S 12 - Na kotě, patrzymy w stronę schronu bojowego K-Bg-S 10 - U boží muky. Podczas podziemnego spaceru nie zobaczyliśmy tego wyjątkowego schronu artyleryjskiego (tutaj z zamurowanym szybem), tymbardziej nie da się go zobaczyć spacerując na powierzchni. Jeśli jednak chcesz zobaczyć jak wygląda, zajrzyj do wpisu ze zwiedzania poprzedniej grupy warownej - Bouda, tam zobaczyliśmy dwa poziomy schronu i otwarty szyb (gniazdo) obrotowej wieży - TUTAJ
Przekrój poziomy schronu artyleryjskiego K-Bg-S 12 - Na kotě
Przekrój pionowy dwukondygnacyjnego schronu artyleryjskiego K-Bg-S 12 - Na kotě
Przekrój pionowy dwukondygnacyjnego schronu artyleryjskiego K-Bg-S 12 - Na kotě
Widok na okolicę w stronę Dolni Morawa, na górze na wprost znajduje się znana atrakcja "Spacer w Obłokach"
Spojrzenie na poprzedni odwiedzony schron. Tu widzimy betonową czapę na szybie obrotowej wieży wysuwnej schronu artyleryjskiego K-Bg-S 12 - Na kotě
Tradytor - bojowy schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu, podczas zwiedzania podziemi nie zwiedziliśmy go i tu także nie zobaczymy jego wnętrza. Jeśli jednak chcesz zobaczyć jak wygląda, zajrzyj do wpisu o Grupie Warownej Dobrosov TUTAJ
Przekrój poziomy schronu artyleryjskiego K-Bg-S 11 - Na svahu
Tablica informacyjna schronu artyleryjskiego K-Bg-S 11 - Na svahu - GW Hurka
Strzelnice trzech haubic 10 cm, schronu artyleryjskiego K-Bg-S 11 - Na svahu
Schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu
K-Bg-S 11 - Na svahu - widzimy zniszczenia spowodowane testami prwadzonymi przez Niemców
Schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu
Tradytor - bojowy schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu, może da się wejść...
Schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu
Schron artyleryjski K-Bg-S 11 - Na svahu, kolejne zniszczenia
Na ten fragment przeprowadzono zmasowany atak
Pozostałość specjalnego pocisku
Mimo tak ciężkich uszkodzeń, ta potężna konstrukcja wciąż stoi bez obaw, że się zawali itp...
Kolejny fragment zapór przeciwczołgowych, które otaczały każdy z obiektów grupy warownej
Ostatni obiekt Grupy Warownej Hurka, który zobaczymy dziś na powierzchni to bojowy schron piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
K-Bg-S 10 - U boží muky
Przekrój poziomy schronu bojowego piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Przekrój pionowy dwupoziomowego bojowego schronu piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Przekrój pionowy dwupoziomowego bojowego schronu piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Dwupoziomowy bojowy schron piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Dwupoziomowy bojowy schron piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Dwupoziomowy bojowy schron piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Dwupoziomowy bojowy schron piechoty K-Bg-S 10 - U boží muky
Po zwiedzeniu drugiej dziś Grupy Warownej i ogólnie intensywnym dniu, jedziemy do Rynku w Králíkach, położonego w bliskiej odległości od schronu wejściowego Hurka w celu znalezienia jakiejś restauracji.
Králíky (niem. Grulich, dial. Gruulich), to czeskie miasto leżące 4 km od granicy z Polską w Boboszowie (niedaleko Międzylesia). Miasto liczy około 4289 mieszkańców (2006), leży u podnóża góry Jeřáb na obszarze Hanušovickiej vrchoviny. Przez miasto przepływa rzeka Cicha Orlica, która niedaleko od Týniště nad Orlicí spływa się z Dziką Orlicą i razem tworzą Orlicę. Przez miasto przechodzi linia kolejowa ze stacji Dolní Lipka do miasteczka Štíty, a w Kralikach znajduje się dworzec kolejowy i przystanek Králíky zastávka. Najstarsze zapiski dotyczące miasta pochodzą z 1367 roku. Właścicielami tych terenów były m.in. rodziny von Pottenstein, Hohenlohe, Pappenheim i Althann. Od XIV do XVII w. w okolicy znajdowały się kopalnie żelaza, metali nieżelaznych i srebra.
W czasie wojny miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. Jest to Miasto partnerskie pobliskiego Międzylesia.
Králíky - Rynek, trafiamy na miejską zabawę, są stragany z różnościami i wesołe miasteczko
Centrum miasta stanowi miejska strefa zabytkowa – malowniczy rynek i okoliczne uliczki. W mieście funkcjonują dwa muzea – miejskie (w rynku) oraz wojenne, związane z tutejszym odcinkiem przedwojennych umocnień granicznych (na północ od miasteczka) - te zwiedzimy w kolejnym dniu. Najważniejszą atrakcją jest położony na wschód od miasta kompleks klasztorno-pielgrzymkowy Hora Matky Boží (Góra Matki Bożej) z dużym, barokowym klasztorem redemptorystów i domem pielgrzyma. Z miasta na górę prowadzi aleja ze stacjami drogi krzyżowej. Fakt, klasztor rzuca się w oczy z każdego punktu w okolicy i kusi swoją architekturą, ale tym razem nie odchodzimy od planu, bo do zobaczenia jeszcze wiele schronów i muzeów, a czasu coraz mniej. Obiecaliśmy sobie klasztor i miasto w innym terminie. Králíky to także dobra baza wypadowa do np. spaceru w obłokach w Dolni Morawa...
Králíky - Muzeum Miejskie
Králíky, hotel i restauracja Złoty Łabędź w Rynku, tutaj zjemy :)
Wnętrze klimatyczne i jedzenie dobre - polecamy
Po obiedzie jak widać już ciemno, ale Rynek wciąż się bawi w kolorowych światłach wesołego miasteczka
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias