Czechosłowackie fortyfikacje (cz./sł. Československé opevnění), lata budowy 1935 - 1938
Góry Orlickie, Kraj Hradecki, Czechy
Grupa Warowna Dobrošov
współrzędne geograficzne : 50°23'58.5"N 16°12'13.0"E - parking
współrzędne geograficzne : 50°24'09.2"N 16°12'08.3"E - Dobrošov Fortress
Twierdza Dobrošov, czyli tak naprawdę Grupa Warowna Dobrošov, znajdująca się w pobliżu Nachodu, to trzecia i ostatnia grupa warowna zwiedzona jednego dnia. Naprawdę więcej się nie da - raz, ze względu na czasy otwarcia (10.00 - 16.00), czas zwiedzania poszczególnych obiektów i odległości dzielące te grupy. Poza tym, jesteśmy w Czechach, trzeba wygospodarować czas na kwaterunek w ośrodku nad Jeziorem Rozkoš, i w sprzyjających okolicznościach przyrody ( i nie tylko) podsumować dzień...
Schron artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený", to tutaj rozpoczynamy zwiedzanie przedostając się do wnętrza wejściem awaryjnym, a wszystko dlatego, że schron wejściowy nie powstał
Kolejny darmowy parking sprzyja odwiedzinom podobnych miejsc
Mapa Google, czerwonymi otoczkami oznaczono obiekty fortyfikacyjne, od góry : NDS 73 "Jeřáb" – bunkier piechoty; NDS 72 "Můstek" – bunkier piechoty (częściowo zniszczony podczas okupacji niemieckiej), oraz N-D-S 75 - "Zelený" (bunkier artyleryjski), który jest dziś obiektem wejściowym. Pozostałe obiekty Grupy Warownej Dobrošov nigdy nie powstały : N-D-S 77a - "Portál" (właściwy bunkier wejściowy), N-D-S 77 - "Kaplička" (bunkier artyleryjski z obrotową wieżą), N-D-S 74 - "Maliňák" (bunkier artyleryjski z obrotową wieżą) i N-D-S 76 - "Amerika" (bunkier artyleryjski podobny do N-D-S 75 - "Zelený")
Mapa Google - kolorem czerwonym oznaczono lokalizację Grypy Warownej Dobrošov, w odniesieniu do Nachodu
Schemat podziemnych korytarzy i pomiesczeń Grupy Warownej Dobrošov, kolorem czerwonym podkreślono istniejące obiekty. Dziś w podstawowej wersji zwiedza się N-D-S 75 - "Zelený" (bunkier artyleryjski wejście do bunkra i podziemnej części), oraz NDS 72 "Můstek" – bunkier piechoty (częściowo zniszczony podczas okupacji niemieckiej, wyjście z podziemi). NDS 73 "Jeřáb" (bunkier piechoty), dostępny jest okazjonalnie.
Grupa Warowna Dobrošov (czes. Dělostřelecká tvrz Dobrošov) (znana także jako Twierdza Artyleryjska Dobrošov) to zespół niedokończonych czechosłowackich umocnień w Górach Orlickich, we wsi Dobrošov (części Náchodu). Budowa twierdzy rozpoczęła się 13 września 1937, ale ukończona została budowa tylko 3 obiektów: NDS 72 Můstek, NDS 73 Jeřáb i NDS 75 Zelený. We wrześniu 1938 zmobilizowany został jedynie NDS 73 Jeřáb. Od 1968 r. twierdza jest udostępniona do zwiedzania. Od 2015 roku jej właścicielem jest Kraj královéhradecki, który przejął umocnienia od Armii Czeskiej. Formalnym opiekunem jest Muzeum Regionalne w Náchodzie.
Po kolei... Droga z parkingu do bunkra artyleryjskiego N-D-S 75 - "Zelený", pierwsza tablica informacyjna
W powiększeniu plan okolicznych bunkrów należących do Grupy Warownej Dobrošov i samodzielnych ciężkich i lekkich schronów piechoty w okolicy
Droga z parkingu do bunkra artyleryjskiego N-D-S 75 - "Zelený" ok 5 minut marszu
Pierwszy obiekt po drodze, to zniszczony wskutek testów niemieckich lekki schron piechoty wzór 37, typu B
Pozostały wyłącznie szczątki
Okolica Grupy Warownej, wieś Dobrošov niedaleko Nachodu
Pojawiają się zapory przeciwpancerne
Zapory przeciwpancerne w pobliżu bunkra artyleryjskiego N-D-S 75 - "Zelený"
Są i zapory przeciwpiechotne
W oddali bunkier piechoty NDS 72 "Můstek"
Ale najpierw zbliżamy się do bunkra artyleryjskiego N-D-S 75 - "Zelený"
Bazując na dobrych doświadczeniach z twierdzami, które odniosły sukces podczas pierwszej wojny światowej ( Verdun), rozpoczęto budowę francuskich fortyfikacji już w 1929 roku. W przypadku Czechosłowacji kwestia obrony Republiki stała się istotna od czasu uzyskania przez Hitlera władzy w Niemczech. Stosunki z Niemcami doprowadziły Czechosłowacki rząd w 1934 r. do podjęcia decyzji o budowie dużych fortyfikacji granicznych. Modelem miała być właśnie francuska linia Maginota. Ogromne koszty finansowe i entuzjazm w pracy wielu pracowników zostały zainwestowane w przekonanie, że fortyfikacje mogą zatrzymać agresora. Plan budowy fortyfikacji na granicy niemieckiej był bogaty. Granica z Niemcami miała długość 1545 km i uznano, że powinna być wzmocniona na całej długości. Eksperci wojskowi uznali, że najbardziej zagrożony obszar leży między Karkonoszami i Ostrawą. Ustalono, ze na tym odcinku o długości 250 km, należy zbudować najcięższe bunkry. Główną linią fortyfikacji była kombinacja ciężkich schronów piechoty i obiektów lekkich (gniazda karabinów maszynowych) znajdujących się w pobliżu granicy państwowej. Linia ta została dodatkowo wzmocniona przez fortece artyleryjskie (grupy warowne), które w rzeczywistości były oddzielnymi grupami bojowymi obiektów z podziemnymi korytarzami oraz możliwością operacyjnej dostawy i kontaktu z zapleczem. Fortyfikacje między Ostrawą a Karkonoszami miało wzmocnić 15 twierdz artyleryjskich tego samego typu, co twierdza Dobrošov. Do września 1938 r. Ukończono tylko pięć... Poza nimi, ukończono na tym samym odcinku 229 ciężkich schronów piechoty i około 10 000 obiektów lekkich.
Twierdza Dobrošov jest jedną z niedokończonych grup warownych i była dostępna dla publiczności od 1968 roku ze względu na dogodne położenie. Kompleks składający się z 7 żelbetowych obiektów najwyższej klasy odporności znajduje się na ogromnym wzgórzu nad dzielnicą Náchod w sąsiedztwie wsi Dobrošov. Skaliste wzgórze kryje niecałe 2 km podziemnych korytarzy łączących poszczególne obiekty. Na powierzchni są jednak tylko 3 obiekty z całej fortecy. W czasie mobilizacji we wrześniu 1938 r. Jedyny obsadzony obiekt był wyposażony w załogę składającą się z 25 żołnierzy. Budynek wejściowy, znajdujący się w pobliżu obecnego parkingu, nie został ukończony.
Badania terenowe w Dobrošovie odbyły się w sierpniu 1936 r. i trwały 1 tydzień. Układ budynków został przeprowadzony w kwietniu 1937 r. W maju 1937 r. ogłoszono jednak bankructwo budowy twierdzy, w której wzięło udział 8 firm budowlanych. Kontrakt został przejęty przez firmę Kapsa - Müller z Pragi. Budowa została sfinansowana przez wojsko. Prace rozpoczęto 13 września 1937 r. Nadzór budowlany nadzorowany był przez Armię. Budowa posuwała się z dużą prędkością. Początkowo pracowało 490 pracowników na trzy zmiany. Prace przerwano na podstawie Porozumienia Monachijskiego we wrześniu 1938 r. Náchod nie należał do Sudetów, a więc po zajęciu przez Niemcy regionu przygranicznego w październiku 1938 r. Twierdza Dobrošov nie podlegała administracji niemieckiej. Stało się tak jednak, gdy cała Republika została zajęta 15 marca 1939 r. Podczas Okupacji niemieckiej (Protektorat Czech i Moraw) fort został zamknięty. Po 1945 r. Został opuszczony do lat 60. XX wieku, kiedy wojsko wypuściło fort na potrzeby muzeum.
Trafiliśmy na kręcenie reportażu dla czeskiej telewizji, w związku z czym obecni byli rekonstruktorzy
Bunkier artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Bunkier artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený", betonowe słupy przed, to technologiczne podpory, które powinny być po zakończeniu prac usunięte.
Bunkier artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený" - widoczne trzy stanowiska artyleryjskie które miały być uzbrojone w haubice 100 mm o zasięgu ok. 12 km, strzelające równolegle do linii frontu
Tuż przy bunkrze artyleryjskim wybudowano budynek, w którym mieści się zaplecze - kasy, ekspozycja historyczna, toalety itp.
Niezbędne informacje dla turysty
Tu widzimy, że odległość pomiędzy bunkrami N-D-S 75 - "Zelený" i NDS 72 "Můstek" (w tle) jest niewielka
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený", okienko strzelnicze izby bojowej chroniącej dostępu w okolice strzelnic
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Zaplecze, kasy i część ekspozycji
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený" - wejście
Tablica pamiątkowa poświęcona zmarłym przy budowie twierdzy
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Bunkier Artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Ekspozycja muzealna
Ekspozycja muzealna
Ekspozycja muzealna
Ekspozycja muzealna
Ekspozycja muzealna
Czas wchodzić do wnętrza
Największe pomieszczenie schronu artyleryjskiego - komory artyleryjskie
Najpierw trochę informacji tytułem wstępu po zesku, ale da się zrozumieć
Replika haubicy kal10 cm vz. 14/19 w oryginale prod. Škoda
Wewnątrz schronu mialy znajdować się 3 takie haubice
Okienko strzelnicze chroniące rowu ochronnego
Klatka schodowa - schodzimy do poziomu drugiego, a gdzieś tam na dole znajduje się podziemny kompleks
Wydaje się, że nie widać dna
Zobaczymy teraz drugą kondygnację schronu artyleryjskiego "Zeleny", gdzie znajdują się kwatery żołnierskie i zaplecze drużyny schronu
Widok na klatkę schodową z jednego z korytarzy
Rzut piętra
Komory wypełnione wodą, do których wpadają gorące łuski haubic - 3 haubice - 3 komory
kwatery
Teraz już idziemy głęboko pd ziemię
Zejść łatwo, gorzej wejść z powrotem, tym bardziej, że to już trzeci raz dziś dla nas
Poza trasą zwiedzania ciemne korytarze
Idziemy świetnie oznaczoną i oświetloną trasą
W halach magazynowych kompleksu podziemnego ulokowano ekspozycje
Kolejna ekspozycja i nasza grupa podczas oglądania
Opis wieży artyleryjskiej obrotowej
Opis haubicy kal. 10 cm wzór 38
Karabin maszynowy używany w schronach czeskosłowackich fortyfikacji
Działko 4,7 cmwzór 36 lokowane w ciężkich schronach piechoty
Moździerz forteczny 5 cm
Kopuły czyli tzw dzwony
Wózek do transportowania amunicji
Długi korytarz
Tutaj, podobnie jak w MRU też pojawiają się podobne rozejścia tuneli
Schemat podziemnych korytarzy które zwiedzamy
Ku pamięci zmarłym budownczym
Wyjątkowe obłożenie tuneli wykutych w skale - stalowe wręgi i betonowe "deskowanie"
Hale magazynowe
No i dotarliśmy pod schron Mustek - teraz kilkadzesiąt metrów w górę po kilkuset stopniach...
I już, jesteśmy w dolnej kondygnacji ciężkiego schronu Mustek
Szkody poczynione przez testy niemieckie na ciężkich bunkrach fortyfikacji czechosłowackich, tutaj widoczna repika specjalnie zprojektowanej do niszczenia podobnych obiektór rakiety
Widoki ze schronu Mustek
Dziś wyjście znajduje się w miejscu po kopule (tzw dzwonie)
Jesteśmy na ciężkim schronie NDS 72 "Můstek", przed nami schron artyleryjski N-D-S 75 - "Zelený"
Widok na trzeci i ostatni obiekt grupy Dobrosov schron piechoty NDS 73 "Jeřáb" – żeby go zobaczyć, musimy iść tam na powierzchni
Dzwon zastąpiono blaszaną wiatą którą wychodzi się na powierzchnię po zwiedzeniu całej trasy. Tutaj kończy się zwiedzanie z przewodnikiem
Na powierzchni schronu wyonano barierki dzięki czemu powstał świetny punkt widokowy
Schodzimy i idziemy na dalsze zwiedzanie sami
Jedna z licznych tablic informacyjnych z opisem schronów w okolicy
NDS 72 "Můstek"
Przy Twierdzy Dobrosov reklama odwiedzonej już przez nas Twierdzy Skutina
Efekty testów niemieckich na schronie NDS 72 "Můstek", beton wygląda na "wytopiony"
NDS 72 "Můstek"
Przed nami, pod lasem schron NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb" - tablica informacyjna przy schronie, niestety miejsce to dostępne jest dla zwiedzających wyjątkowow - nie dziś
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb" - jedyny odsadzony załogą schron w grupie Dobrosov
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb" - zamknięte
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
NDS 73 "Jeřáb"
W dole Nachod - piękne widoki
Jeszcze NDS 73 "Jeřáb"
Okolica
Okolica
Nachod
A tam już Polska - w 1938 Niemcy, których słusznie obawiali się Czesi...
Jedna z tablic systemu ścieżek historycznych (informacyjnych) - tutaj miał stanąć kolejny obiekt Grupy Warownej Dobrosov
Stąd widok na domek, obo którego miał znaleźć swoje miejsce inny schron bojowy "Kaplićka"
Tablica informacyjna niepowstałego schronu "Kaplićka"
Mustek
Wracamy do punktu wyjścia, przed nami schron artyleryjski "Zeleny"
Wracamy do parkingu i kończymy na dziś zwiedzanie...
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias
źródła : www.pevnost-dobrosov.kvalitne.cz