Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi,

zasady tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy

zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków.

Art. 2.

1. Ustawa nie narusza w szczególności przepisów o muzeach, o bibliotekach, o języku

polskim, Prawa ochrony środowiska, o ochronie przyrody, o gospodarce

nieruchomościami, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Prawa budowlanego,

o ochronie danych osobowych i o ochronie informacji niejawnych.

2. Ochronę materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego

regulują odrębne przepisy.

Art. 3.

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące

dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo

minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie

społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub

naukową;

2) zabytek nieruchomy - nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o

których mowa w pkt 1;

Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568.

3) zabytek ruchomy - rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o

których mowa w pkt 1;

4) zabytek archeologiczny - zabytek nieruchomy, będący powierzchniową,

podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka,

złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów

bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem;

5) instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami - instytucję

kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności

kulturalnej, której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami;

6) prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie

substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie

tych działań;

7) prace restauratorskie - działania mające na celu wyeksponowanie wartości

artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba,

uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań;

8) roboty budowlane - roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego,

podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku;

9) badania konserwatorskie - działania mające na celu rozpoznanie historii i

funkcji zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych

technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie

diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje

taka potrzeba, również programu prac restauratorskich;

10) badania architektoniczne - działania ingerujące w substancję zabytku, mające

na celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego

oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń;

11) badania archeologiczne - działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie,

udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego;

12) historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny - przestrzenne założenie

miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki

i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych

podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg;

13) historyczny zespół budowlany - powiązaną przestrzennie grupę budynków

wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane

materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi;

14) krajobraz kulturowy - przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku

działalności człowieka, zawierającą wytwory cywilizacji oraz elementy

przyrodnicze;

15) otoczenie - teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego

terenu do rejestru zabytków w celu ochrony wartości widokowych zabytku

oraz jego ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników

zewnętrznych.

Art. 4.

Ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji

publicznej działań mających na celu:

1) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających

trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie;

2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości

zabytków;

3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków;

4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków

za granicę;

5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków;

6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

oraz przy kształtowaniu środowiska.

Art. 5.

Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w

szczególności, na zapewnieniu warunków:

1) naukowego badania i dokumentowania zabytku;

2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych

przy zabytku;

3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym

stanie;

4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości;

5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu

dla historii i kultury.

Art. 6.

1. Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania:

1) zabytki nieruchome będące, w szczególności:

a) krajobrazami kulturowymi,

b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi,

c) dziełami architektury i budownictwa,

d) dziełami budownictwa obronnego,

e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i

innymi zakładami przemysłowymi,

f) cmentarzami,

g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni,

h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność

wybitnych osobistości lub instytucji;

2) zabytki ruchome będące, w szczególności:

a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej,

b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych

według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje,

c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami,

sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami,

d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu

oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej,

charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi

poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego,

e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27

czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539, z 1998 r. Nr

106, poz. 668, z 2001 r. Nr 129, poz. 1440 oraz z 2002 r. Nr 113, poz.

984),

f) instrumentami muzycznymi,

g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi,

h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność

wybitnych osobistości lub instytucji;

3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności:

a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa,

b) cmentarzyskami,

c) kurhanami,

d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej.

2. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy

obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej.

Rozdział 2

Formy i sposób ochrony zabytków

Art. 7.

Formami ochrony zabytków są:

1) wpis do rejestru zabytków;

2) uznanie za pomnik historii;

3) utworzenie parku kulturowego;

4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Art. 8.

Rejestr zabytków, zwany dalej „rejestrem”, dla zabytków znajdujących się na terenie

województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków.

Art. 9.

1. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez

wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela

zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje

się zabytek nieruchomy.

2. W trybie określonym w ust. 1, do rejestru może być również wpisane otoczenie

zabytku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna

tego zabytku.

3. Wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub historycznego

zespołu budowlanego nie wyłącza możliwości wydania decyzji o

wpisie do rejestru wchodzących w skład tych układów lub zespołu zabytków

nieruchomych.

4. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej

danej nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na

podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku.

5. Decyzja o wpisie zabytku nieruchomego do rejestru, na wniosek wojewódzkiego

konserwatora zabytków, stanowi podstawę wpisu w katastrze nieruchomości.

6. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków informację o wpisie zabytku

nieruchomego do rejestru ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

7. Wpisy, o których mowa w ust. 4 i 5, są wolne od opłat.

Art. 10.

1. Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji wydanej przez

wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego zabytku.

2. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku

ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia,

uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę.

Art. 11.

Do rejestru nie wpisuje się zabytku wpisanego do inwentarza muzeum lub wchodzącego

w skład narodowego zasobu bibliotecznego.

Art. 12.

1. Starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, może

umieszczać na zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru znak informujący o

tym, iż zabytek ten podlega ochronie.

2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi,

w drodze rozporządzenia, wzór i wymiary znaku, o którym mowa w ust. 1.

3. Rozporządzenie powinno określić formę graficzną znaku, wyróżniającą się

wśród innych znaków, z uwzględnieniem dotychczas używanego wzoru, a także

pisemną informację, że dany obiekt jest zabytkiem i podlega ochronie.

Art. 13.

1. Zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu powodującym

utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo którego wartość

będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została potwierdzona

w nowych ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru.

2. Przepis ust. 1 stosuje się do skreślenia z rejestru części zabytku.

3. Z rejestru skreśla się otoczenie zabytku, w przypadku skreślenia z rejestru tego

zabytku.

4. Z rejestru skreśla się również zabytek, który:

1) został wywieziony na stałe za granicę zgodnie z obowiązującymi przepisami;

2) został wpisany do inwentarza muzeum;

3) wszedł w skład narodowego zasobu bibliotecznego.

5. Skreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do

spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

6. Postępowanie w sprawie skreślenia zabytku z rejestru wszczyna się z urzędu

bądź na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na

którym znajduje się zabytek nieruchomy.

Art. 14.

1. Na podstawie decyzji o skreśleniu zabytku nieruchomego z rejestru, wojewódzki

konserwator zabytków występuje z wnioskiem o wykreślenie z księgi wieczystej

wpisu, o którym mowa w art. 9 ust. 4.

2. Na podstawie decyzji o skreśleniu zabytku nieruchomego z rejestru, wojewódzki

konserwator zabytków, występuje z wnioskiem o wykreślenie z katastru nieruchomości

wpisu, o którym mowa w art. 9 ust. 5.

3. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków informację o skreśleniu zabytku

nieruchomego z rejestru ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

4. Wykreślenia, o których mowa w ust. 1 i 2, są wolne od opłat.

Art. 15.

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek ministra właściwego do spraw

kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporządzenia, może

uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy

o szczególnej wartości dla kultury, określając jego granice.

2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może

złożyć wniosek, o którym mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony

Zabytków.

3. Cofnięcie uznania zabytku nieruchomego za pomnik historii następuje w trybie

przewidzianym dla jego uznania.

4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może

przedstawić Komitetowi Dziedzictwa Światowego wniosek o wpis pomnika historii

na „Listę dziedzictwa światowego” w celu objęcia tego pomnika ochroną

na podstawie Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego

i naturalnego, przyjętej w Paryżu w dniu 16 listopada 1972 r. (Dz.U. z

1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).

Art. 16.

1. Rada gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, na

podstawie uchwały, może utworzyć park kulturowy w celu ochrony krajobrazu

kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami

nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej

i osadniczej.

2. Uchwała określa nazwę parku kulturowego, jego granice, sposób ochrony, a także

zakazy i ograniczenia, o których mowa w art. 17 ust. 1.

3. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem

zabytków, sporządza plan ochrony parku kulturowego, który wymaga zatwierdzenia

przez radę gminy.

4. W celu realizacji zadań związanych z ochroną parku kulturowego rada gminy

może utworzyć jednostkę organizacyjną do zarządzania parkiem.

5. Park kulturowy przekraczający granice gminy może być utworzony i zarządzany

na podstawie zgodnych uchwał rad gmin (związku gmin), na terenie których ten

park ma być utworzony.

6. Dla obszarów, na których utworzono park kulturowy, sporządza się obowiązkowo

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Art. 17.

1. Na terenie parku kulturowego lub jego części mogą być ustanowione zakazy i

ograniczenia dotyczące:

1) prowadzenia robót budowlanych oraz działalności przemysłowej, rolniczej,

hodowlanej, handlowej lub usługowej;

2) zmiany sposobu korzystania z zabytków nieruchomych;

3) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych

z ochroną parku kulturowego, z wyjątkiem znaków drogowych

i znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego, z

zastrzeżeniem art. 12 ust. 1;

4) składowania lub magazynowania odpadów.

2. W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na skutek ustanowienia

zakazów i ograniczeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio

przepisy art. 131-134 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska

(Dz.U. Nr 62, poz. 627 i Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr

113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 233, poz. 1957 oraz z 2003 r. Nr 46, poz.

392, Nr 80, poz. 717 i 721).

Art. 18.

1. Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy sporządzaniu i

aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju

województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, analiz i

studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju

gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

2. W koncepcji, strategiach, analizach, planach i studiach, o których mowa w ust.

1, w szczególności:

1) uwzględnia się krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;

2) określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania zagrożeniom dla zabytków,

zapewnienia im ochrony przy realizacji inwestycji oraz przywracania

zabytków do jak najlepszego stanu;

3) ustala się przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu uwzględniające

opiekę nad zabytkami.

Art. 19.

1. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się, w

szczególności ochronę:

1) zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia;

2) innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków;

3) parków kulturowych.

2. W przypadku gdy gmina posiada gminny program opieki nad zabytkami, ustalenia

tego programu uwzględnia się w studium i planie, o których mowa w ust. 1.

3. W studium i planie, o których mowa w ust. 1, ustala się, w zależności od potrzeb,

strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują

określone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu

ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków.

Art. 20.

Projekty i zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz miejscowego

planu zagospodarowania przestrzennego podlegają uzgodnieniu z wojewódzkim

konserwatorem zabytków.

Art. 21.

Ewidencja zabytków jest podstawą do sporządzania programów opieki nad zabytkami

przez województwa, powiaty i gminy.

Art. 22.

1. Generalny Konserwator Zabytków prowadzi krajową ewidencję zabytków w

formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się w wojewódzkich

ewidencjach zabytków.

2. Wojewódzki konserwator zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję zabytków

w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa.

3. Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego niewpisanego do rejestru do

wojewódzkiej ewidencji zabytków może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku.

4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi gminną ewidencję zabytków w

formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, objętych

wojewódzką ewidencją zabytków.

Art. 23.

1. Generalny Konserwator Zabytków prowadzi, w formie zbioru kart informacyjnych,

krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie

z prawem.

2. Wojewódzki konserwator zabytków, organy Policji, Straży Granicznej i administracji

celnej są obowiązane niezwłocznie przekazywać, w celu ujęcia w wykazie,

Generalnemu Konserwatorowi Zabytków informacje o zabytku skradzionym

lub wywiezionym za granicę niezgodnie z prawem.

Art. 24.

1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi,

w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru zabytków, krajowej,

wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków

skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.

2. Rejestr zabytków prowadzi się w formie odrębnych ksiąg dla poszczególnych

rodzajów zabytków.

3. W rozporządzeniu należy określić, jakie dane powinny być ujęte w poszczególnych

księgach rejestru, w karcie ewidencyjnej i adresowej zabytku oraz w karcie

informacyjnej, a także sposób gromadzenia dokumentów dotyczących zabytku.

4. Rozporządzenie powinno wskazywać przesłanki, od spełnienia których jest uzależnione

włączenie kart ewidencyjnych i adresowych do ewidencji, a także ich

wyłączenie z tych ewidencji.

Rozdział 3

Zagospodarowanie zabytków, prowadzenie badań, prac i robót

oraz podejmowanie innych działań przy zabytkach

Art. 25.

1. Zagospodarowanie na cele użytkowe zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru

wymaga posiadania przez jego właściciela lub posiadacza:

1) dokumentacji konserwatorskiej określającej stan zachowania zabytku nieruchomego

i możliwości jego adaptacji, z uwzględnieniem historycznej funkcji

i wartości tego zabytku;

2) uzgodnionego z wojewódzkim konserwatorem zabytków programu prac

konserwatorskich przy zabytku nieruchomym, określającego zakres i sposób

ich prowadzenia oraz wskazującego niezbędne do zastosowania materiały i

technologie;

3) uzgodnionego z wojewódzkim konserwatorem zabytków programu zagospodarowania

zabytku nieruchomego wraz z otoczeniem oraz dalszego korzystania

z tego zabytku, z uwzględnieniem wyeksponowania jego wartości.

2. W celu spełnienia wymagań, o których mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator

zabytków jest obowiązany nieodpłatnie udostępnić do wglądu właścicielowi lub

posiadaczowi zabytku nieruchomego posiadaną przez siebie dokumentację tego

zabytku oraz umożliwić dokonywanie niezbędnych odpisów z tej dokumentacji.

Art. 26.

1. W umowie sprzedaży, zamiany, darowizny lub dzierżawy zabytku nieruchomego

wpisanego do rejestru, stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego, przy określaniu sposobu korzystania z tego zabytku

należy nałożyć, jeżeli stan zachowania zabytku tego wymaga, na nabywcę lub

dzierżawcę obowiązek przeprowadzenia w określonym terminie niezbędnych

prac konserwatorskich przy tym zabytku.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do decyzji o oddaniu w trwały zarząd zabytku

nieruchomego wpisanego do rejestru.

Art. 27.

Na wniosek właściciela lub posiadacza zabytku wojewódzki konserwator zabytków

przedstawia, w formie pisemnej, zalecenia konserwatorskie, określające sposób korzystania

z zabytku, jego zabezpieczenia i wykonania prac konserwatorskich, a także

zakres dopuszczalnych zmian, które mogą być wprowadzone w tym zabytku .

Art. 28.

Niezależnie od obowiązków wynikających z opieki nad zabytkami, określonych w

art. 5, właściciel lub posiadacz zabytku wpisanego do rejestru lub zabytku znajdującego

się w wojewódzkiej ewidencji zabytków zawiadamia wojewódzkiego konserwatora

zabytków o:

1) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, niezwłocznie

po powzięciu wiadomości o wystąpieniu zdarzenia;

2) zagrożeniu dla zabytku, niezwłocznie po powzięciu wiadomości o wystąpieniu

zagrożenia;

3) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego w terminie miesiąca od

dnia nastąpienia tej zmiany;

4) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie

miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości.

Art. 29.

1. Organy ochrony zabytków w czasie uzgodnionym z właścicielem lub posiadaczem

przedmiotu będącego zabytkiem lub posiadającego cechy zabytku mogą

prowadzić badania tego przedmiotu w miejscu, w którym przedmiot ten się

znajduje.

2. W przypadku odmowy udostępnienia przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki

konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą jego udostępnienie

na czas niezbędny do wykonania badań, jednak nie dłuższy niż 3 miesiące

od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

3. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1 lub 2,

przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Art. 30.

1. Właściciel lub posiadacz zabytku nieruchomego bądź nieruchomości o cechach

zabytku jest obowiązany udostępnić ten zabytek bądź nieruchomość wykonawcy

badań w celu ich przeprowadzenia.

2. W przypadku odmowy udostępnienia zabytku nieruchomego bądź nieruchomości,

o których mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków może wydać

decyzję nakazującą właścicielowi lub posiadaczowi udostępnienie tego zabytku

bądź nieruchomości, na czas niezbędny do przeprowadzenia badań, jednak nie

dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

3. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1 lub 2,

przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Art. 31.

1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która zamierza finansować roboty

budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru lub objętym

ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania

przestrzennego, jest obowiązana pokryć koszty badań archeologicznych

oraz ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest niezbędne dla

ochrony zabytków archeologicznych.

2. Szczegółowy zakres i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych przy zabytku

nieruchomym, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków

ustala w drodze decyzji.

3. Egzemplarz dokumentacji badań, o których mowa w ust. 1, podlega po ich zakończeniu

nieodpłatnemu przekazaniu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

Art. 32.

1. Kto, w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych, odkrył przedmiot,

co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, jest obowiązany:

1) wstrzymać wszelkie roboty mogące uszkodzić lub zniszczyć odkryty

przedmiot;

2) zabezpieczyć, przy użyciu dostępnych środków, ten przedmiot i miejsce jego

odkrycia;

3) niezwłocznie zawiadomić o tym właściwego wojewódzkiego konserwatora

zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego wójta (burmistrza, prezydenta

miasta).

2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany niezwłocznie, nie dłużej niż

w terminie 3 dni, przekazać wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków przyjęte

zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3.

3. Wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany w terminie 5 dni od dnia

przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 i ust. 2, dokonać oględzin

odkrytego przedmiotu.

4. Jeżeli w terminie, określonym w ust. 3, wojewódzki konserwator zabytków nie

dokona oględzin odkrytego przedmiotu, przerwane roboty mogą być kontynuowane.

5. Po dokonaniu oględzin odkrytego przedmiotu wojewódzki konserwator zabytków

wydaje decyzję:

1) pozwalającą na kontynuację przerwanych robót, jeżeli odkryty przedmiot

nie jest zabytkiem;

2) pozwalającą na kontynuację przerwanych robót, jeżeli odkryty przedmiot

jest zabytkiem, a kontynuacja robót nie doprowadzi do jego zniszczenia lub

uszkodzenia;

3) nakazującą dalsze wstrzymanie robót i przeprowadzenie, na koszt osoby fizycznej

lub jednostki organizacyjnej finansującej te roboty, badań archeologicznych

w niezbędnym zakresie.

6. Roboty nie mogą być wstrzymane na okres dłuższy niż miesiąc od dnia doręczenia

decyzji, o której mowa w ust. 5 pkt 3.

7. Jeżeli w trakcie badań archeologicznych zostanie odkryty zabytek posiadający

wyjątkową wartość, wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję o

przedłużeniu okresu wstrzymania robót. Okres wstrzymania robót nie może być

jednak dłuższy niż 6 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust.

5 pkt 3.

8. Po zakończeniu badań archeologicznych, o których mowa w ust. 5 pkt 3, wojewódzki

konserwator zabytków wydaje decyzję pozwalającą na kontynuację

przerwanych robót.

9. W przypadku odkrycia przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, z wyłączeniem zabytków

archeologicznych, w sprawach własności i wynagrodzenia dla znalazcy

tego przedmiotu stosuje się odpowiednio art. 189 Kodeksu cywilnego.

Art. 33.

1. Kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż

jest on zabytkiem archeologicznym, jest obowiązany, przy użyciu dostępnych

środków, zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego znalezienia oraz

niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu tego przedmiotu właściwego wojewódzkiego

konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego

wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany niezwłocznie, nie dłużej niż

w terminie 3 dni, przekazać wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków przyjęte

zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1.

3. W terminie 3 dni od dnia przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 i 2,

wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany dokonać oględzin znalezionego

przedmiotu i miejsca jego znalezienia oraz, w razie potrzeby, zorganizować

badania archeologiczne.

Art. 34.

1. Osobom, które odkryły bądź przypadkowo znalazły zabytek archeologiczny,

przysługuje nagroda, jeżeli dopełniły one obowiązków określonych odpowiednio

w art. 32 ust. 1 lub w art. 33 ust. 1.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osób zajmujących się zawodowo badaniami archeologicznymi

lub zatrudnionych w grupach zorganizowanych w celu prowadzenia

takich badań.

3. Warunki i tryb przyznawania nagród określi, w drodze rozporządzenia, minister

właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, ustalając rodzaje

nagród, źródła ich finansowania i wysokość nagród pieniężnych.

Art. 35.

1. Przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi

albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych, stanowią własność

Skarbu Państwa.

2. Własność Skarbu Państwa stanowią również przedmioty będące zabytkami archeologicznymi,

pozyskane w wyniku poszukiwań, o których mowa w art. 36

ust. 1 pkt 12.

3. Miejsce przechowywania zabytków archeologicznych odkrytych, przypadkowo

znalezionych albo pozyskanych w wyniku badań archeologicznych bądź poszukiwań,

o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12, określa wojewódzki konserwator

zabytków, przekazując je, w drodze decyzji, w depozyt muzeum lub innej jednostce

organizacyjnej, za jej zgodą.

4. Przekazanie zabytków archeologicznych muzeum lub innej jednostce organizacyjnej

może nastąpić w przypadku, gdy jednostka ta zapewni:

1) ich trwałe przechowanie;

2) przeprowadzenie inwentaryzacji i odpowiednich prac konserwatorskich;

3) udostępnianie tych zabytków w celach naukowych.

5. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję o cofnięciu oddania w

depozyt zabytków archeologicznych, jeżeli muzeum lub inna jednostka organizacyjna

nie zapewnia warunków, o których mowa w ust. 4.

6. Na wniosek dyrektora muzeum zabytki archeologiczne, będące w depozycie tego

muzeum, mogą być przekazane na jego własność na podstawie decyzji wojewódzkiego

konserwatora zabytków.

Art. 36.

1. Pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga:

1) prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych

przy zabytku wpisanym do rejestru;

2) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;

3) prowadzenie badań konserwatorskich zabytku wpisanego do rejestru;

4) prowadzenie badań architektonicznych zabytku wpisanego do rejestru;

5) prowadzenie badań archeologicznych;

6) przemieszczanie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;

7) trwałe przeniesienie zabytku ruchomego wpisanego do rejestru, z naruszeniem

ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje;

8) dokonywanie podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;

9) zmiana przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania

z tego zabytku;

10) umieszczanie na zabytku wpisanym do rejestru urządzeń technicznych, tablic,

reklam oraz napisów, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1;

11) podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji

lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru;

12) poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków

archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych

i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.

2. Na polskich obszarach morskich pozwolenie na podejmowanie działań, o których

mowa w ust. 1 pkt 5 i 12, wydaje dyrektor urzędu morskiego w uzgodnieniu

z wojewódzkim konserwatorem zabytków właściwym dla miejsca siedziby

urzędu morskiego.

3. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1, mogą określać warunki, które zapobiegną

uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku.

4. Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić wydanie pozwolenia na podejmowanie

działań, o których mowa w ust. 1 pkt 6, 9 i 11, od przeprowadzenia,

na koszt wnioskodawcy, niezbędnych badań konserwatorskich, architektonicznych

lub archeologicznych. Egzemplarz dokumentacji badań jest przekazywany

nieodpłatnie wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

5. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1, wydaje się na wniosek osoby fizycznej

lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z zabytku

wpisanego do rejestru, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego,

trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.

6. Pozwolenie na prowadzenie badań archeologicznych wydaje się na wniosek osoby

fizycznej lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania

z nieruchomości, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego,

trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.

7. Pozwolenie na prowadzenie badań konserwatorskich i architektonicznych przy

zabytku wpisanym do rejestru albo badań archeologicznych lub poszukiwań

ukrytych bądź porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych,

wydaje się również na wniosek osób fizycznych albo jednostek organizacyjnych

zamierzających prowadzić te badania lub poszukiwania. W przypadku

nieuzyskania zgody właściciela lub posiadacza nieruchomości na przeprowadzenie

tych badań lub poszukiwań przepisy art. 30 ust. 1 i 2 stosuje się

odpowiednio.

8. Uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na podjęcie robót

budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru nie zwalnia z obowiązku uzyskania

pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, w przypadkach określonych

przepisami Prawa budowlanego.

Art. 37.

1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi,

w drodze rozporządzenia:

1) tryb i sposób wydawania pozwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich,

restauratorskich, robót budowlanych oraz badań konserwatorskich i architektonicznych,

a także innych działań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt

6-12, przy zabytku wpisanym do rejestru oraz badań archeologicznych;

2) kwalifikacje osób uprawnionych do prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich,

badań konserwatorskich i architektonicznych przy zabytku

wpisanym do rejestru oraz badań archeologicznych;

3) dodatkowe wymagania dla osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne

w budownictwie przy zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru;

4) sposób potwierdzania posiadanych kwalifikacji i dodatkowych wymagań, o

których mowa w pkt 2 i 3;

5) standardy, jakim powinna odpowiadać dokumentacja prowadzonych prac

konserwatorskich i restauratorskich przy zabytku ruchomym wpisanym do

rejestru i badań archeologicznych.

2. W rozporządzeniu należy określić szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać

wniosek i pozwolenie na prowadzenie prac, robót, badań i działań, o

których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz dokumentację niezbędną do rozpatrzenia tego

wniosku.

3. Przy określaniu kwalifikacji i dodatkowych wymagań osób uprawnionych do

prowadzenia prac, robót i badań, o których mowa w ust. 1 pkt 1, niezbędne jest

wskazanie wykształcenia oraz wymaganej praktyki zawodowej, które powinny

posiadać te osoby.

4. Standardy, o których mowa w ust. 1 pkt 5, ustala się tak, aby poszczególne etapy

prowadzonych prac konserwatorskich i restauratorskich przy zabytkach ruchomych

i badań archeologicznych były odpowiednio udokumentowane.

Rozdział 4

Nadzór konserwatorski

Art. 38.

1. Wojewódzki konserwator zabytków lub działający z jego upoważnienia pracownicy

wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków prowadzą kontrolę przestrzegania

i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

2. W upoważnieniu, o którym mowa w ust. 1, określa się osobę lub osoby upoważnione

do przeprowadzenia kontroli, kontrolowaną osobę fizyczną lub jednostkę

organizacyjną, miejsce i zakres kontroli oraz podstawę prawną do jej przeprowadzenia.

3. Przy wykonywaniu kontroli wojewódzki konserwator zabytków lub osoby, o

których mowa w ust. 1, są uprawnione do:

1) wstępu na teren nieruchomości, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie

zniszczenia lub uszkodzenia zabytku;

2) oceny stanu zachowania, warunków przechowywania i zabezpieczenia zabytków

wpisanych do rejestru, a także zabytków znajdujących się w muzeach,

bibliotekach oraz w zbiorach lub zasobach innych państwowych jednostek

organizacyjnych i jednostek samorządu terytorialnego, w terminie

uzgodnionym z ich właścicielem lub posiadaczem;

3) sprawdzania zgodności wszelkich działań podejmowanych przy zabytkach

wpisanych do rejestru oraz prowadzonych badań archeologicznych z zakresem

lub warunkami określonymi w pozwoleniu i zatwierdzoną dokumentacją;

4) żądania ustnych lub pisemnych informacji w zakresie niezbędnym dla ustalenia

stanu faktycznego dotyczącego zakresu kontroli;

5) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających

związek z zakresem kontroli;

6) dokonania wpisu w dzienniku budowy w zakresie określonym przepisami

Prawa budowlanego.

4. Czynności kontrolne przeprowadza się w obecności kontrolowanej osoby fizycznej

albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważnionej

przez niego osoby, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych.

5. Czynności kontrolne dotyczące zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru,

które są w zarządzie państw obcych albo są użytkowane przez przedstawicieli

dyplomatycznych i konsularnych tych państw lub przez inne osoby zrównane z

nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych,

mogą być wykonywane za zgodą tych przedstawicieli lub osób.

Art. 39.

1. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz

doręcza kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanej

jednostki organizacyjnej.

2. Protokół kontroli zawiera opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku kontroli,

w tym ustalonych nieprawidłowości, z uwzględnieniem przyczyn powstania, zakresu

i skutków tych nieprawidłowości oraz osób za nie odpowiedzialnych.

3. Protokół podpisują kontrolujący i kontrolowana osoba fizyczna albo kierownik

kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważniona przez niego osoba,

którzy mogą wnieść do protokołu umotywowane zastrzeżenia i uwagi.

4. W razie odmowy podpisania protokołu przez kontrolowaną osobę fizyczną albo

kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważnioną przez niego

osobę, kontrolujący czyni o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu

może w terminie 7 dni przedstawić swoje pisemne uwagi wojewódzkiemu

konserwatorowi zabytków.

Art. 40.

1. Na podstawie ustaleń wynikających z kontroli wojewódzki konserwator zabytków

może wydać zalecenia pokontrolne kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi

kontrolowanej jednostki organizacyjnej.

2. Wojewódzki konserwator zabytków może odstąpić od wydania zaleceń pokontrolnych

i wydać decyzję, o której mowa w art. 43, art. 44 ust. 1, art. 45 ust. 1,

art. 46 ust. 1, art. 49 ust. 1 lub art. 50 ust. 1.

3. W przypadku kontroli jednostki organizacyjnej wojewódzki konserwator zabytków

może zażądać przeprowadzenia postępowania służbowego lub innego

przewidzianego prawem przeciwko osobom winnym dopuszczenia do powstania

uchybień i poinformowania go w określonym terminie o podjętych działaniach

zmierzających do usunięcia tych uchybień.

Art. 41.

W razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kontrolowanej osoby fizycznej

albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub jej pracownika narusza

przepisy art. 108-118 ustawy, wojewódzki konserwator zabytków kieruje odpowiednio

do Policji, prokuratury albo sądu zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub

wykroczenia.

Art. 42.

Generalny Konserwator Zabytków może podejmować czynności, o których mowa w

art. 38 ust. 3, art. 39, art. 40 ust. 1 i 3 oraz art. 41, jeżeli jest to konieczne ze względu

na szczególną wagę sprawy. Przepisy art. 38 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 43.

Wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję o wstrzymaniu wykonywanych

bez jego pozwolenia lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków określonych

w pozwoleniu:

1) prac konserwatorskich, restauratorskich, badań konserwatorskich lub architektonicznych

przy zabytku wpisanym do rejestru;

2) robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru lub w jego otoczeniu;

3) badań archeologicznych;

4) innych działań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 6-8 i 10-12.

Art. 44.

1. Decyzja, o której mowa w art. 43, wygasa po upływie 2 miesięcy od dnia jej doręczenia,

jeżeli w tym terminie wojewódzki konserwator zabytków nie wyda decyzji:

1) nakazującej przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie

terenu, z określeniem terminu wykonania tych czynności, albo

2) zobowiązującej do uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków

na prowadzenie wstrzymanych badań, prac, robót lub innych działań

przy zabytku, albo

3) nakładającej obowiązek podjęcia określonych czynności w celu doprowadzenia

wykonywanych badań, prac, robót lub innych działań przy zabytku

do zgodności z zakresem i warunkami określonymi w pozwoleniu, wskazując

termin wykonania tych czynności.

2. W przypadku nieuzyskania pozwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, albo niewykonania

obowiązku określonego w ust. 1 pkt 3, wojewódzki konserwator zabytków

wydaje decyzję nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu

lub uporządkowanie terenu, z określeniem terminu wykonania tych czynności.

3. Po wykonaniu obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, wojewódzki konserwator

zabytków wydaje pozwolenie na wznowienie wstrzymanych badań, prac,

robót lub innych działań przy zabytku.

4. Osoba, która dopuściła się naruszenia przepisów o zabytkach lub naruszyła zakres

i warunki określone w pozwoleniu, jest obowiązana na swój koszt wykonać

czynności nakazane w decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1 i 3 oraz w ust. 2.

Art. 45.

1. W przypadku gdy bez wymaganego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora

zabytków lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków określonych w pozwoleniu

wykonano przy zabytku wpisanym do rejestru prace konserwatorskie,

restauratorskie, roboty budowlane, badania konserwatorskie, architektoniczne

lub podjęto inne działania, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 6-8 i 10-12, wojewódzki

konserwator zabytków wydaje decyzję:

1) nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie

terenu, określając termin wykonania tych czynności, albo

2) zobowiązującą do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu we

wskazany sposób i w określonym terminie.

2. Przepis art. 44 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 46.

1. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję o wstrzymaniu prac

konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku nie

wpisanym do rejestru, jeżeli zabytek ten spełnia warunki uzasadniające dokonanie

wpisu do rejestru.

2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, wygasa, jeżeli w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia

nie nastąpi wszczęcie postępowania w sprawie wpisu zabytku do rejestru.

3. Wstrzymane prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy

zabytku mogą być podjęte, jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia decyzji,

o której mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków nie wpisze tego

zabytku do rejestru.

Art. 47.

Wojewódzki konserwator zabytków może wznowić postępowanie w sprawie wydanego

pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 1, a następnie zmienić je lub cofnąć,

w drodze decyzji, jeżeli w trakcie wykonywania badań, prac, robót lub innych działań

określonych w pozwoleniu wystąpiły nowe fakty i okoliczności, mogące doprowadzić

do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku.

Art. 48.

Dyrektor urzędu morskiego, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków

właściwym dla miejsca siedziby urzędu morskiego, może, w drodze decyzji:

1) wstrzymać prowadzone bez pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 2,

badania lub poszukiwania albo

2) zmienić lub cofnąć, w wyniku wznowienia postępowania, wydane pozwolenie,

o którym mowa w art. 36 ust. 2, jeżeli wystąpiły nowe fakty i okoliczności,

mogące doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku, albo

3) cofnąć wydane pozwolenie, o którym mowa w art. 36 ust. 2, jeżeli badania

lub poszukiwania są prowadzone niezgodnie z zakresem i warunkami określonymi

w tym pozwoleniu.

Art. 49.

1. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą osobie fizycznej

lub jednostce organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z

zabytku wpisanego do rejestru, wynikający z prawa własności, użytkowania

wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku

zobowiązaniowego, przeprowadzenie prac konserwatorskich lub robót

budowlanych przy tym zabytku, jeżeli ich wykonanie jest niezbędne ze względu

na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem tego zabytku.

2. Wykonanie decyzji nakazującej przeprowadzenie prac konserwatorskich lub robót

budowlanych przy zabytku nieruchomym nie zwalnia z obowiązku uzyskania

pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, w przypadkach określonych przepisami

Prawa budowlanego.

3. W przypadku wykonania zastępczego prac konserwatorskich lub robót budowlanych

przy zabytku nieruchomym wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję

określającą wysokość wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu wykonania

zastępczego tych prac lub robót, ich zakres oraz termin wymagalności tej wierzytelności.

4. Wierzytelność Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego prac konserwatorskich

lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym podlega zabezpieczeniu

hipoteką przymusową na tej nieruchomości, na wniosek wojewódzkiego

konserwatora zabytków, na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 3. Jeżeli

nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie może być dokonane

przez złożenie wniosku i decyzji do zbioru dokumentów.

5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do zabytków nieruchomych stanowiących własność

Skarbu Państwa.

6. Wierzytelność Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego prac konserwatorskich

lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym wojewoda, w porozumieniu

z Generalnym Konserwatorem Zabytków, może, w drodze decyzji,

umorzyć w całości albo w części lub rozłożyć na raty - jeżeli stwierdzono nieściągalność

wierzytelności lub jej ściągnięcie spowoduje znaczny uszczerbek

dla sytuacji materialnej osoby lub jednostki, o których mowa w ust. 1.

7. Wykreślenie hipoteki przymusowej z księgi wieczystej następuje na wniosek

wojewody na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 6. Jeżeli nieruchomość

nie posiada księgi wieczystej, wniosek i decyzję składa się do zbioru dokumentów.

Art. 50.

1. W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku ruchomego wpisanego do rejestru,

polegającego na możliwości jego zniszczenia, uszkodzenia, kradzieży, zaginięcia

lub nielegalnego wywiezienia za granicę, wojewódzki konserwator zabytków

może wydać decyzję o zabezpieczeniu tego zabytku w formie ustanowienia

czasowego zajęcia do czasu usunięcia zagrożenia.

2. Czasowe zajęcie zabytku ruchomego polega na przekazaniu go, w zależności od

rodzaju zabytku, do muzeum, archiwum lub biblioteki.

3. W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego do

rejestru, polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, starosta,

na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może wydać decyzję o zabezpieczeniu

tego zabytku w formie ustanowienia czasowego zajęcia do czasu

usunięcia zagrożenia. Przepisy o gospodarce nieruchomościami stosuje się odpowiednio.

4. Jeżeli nie jest możliwe usunięcie zagrożenia, o którym mowa w ust. 1 lub 3:

1) zabytek ruchomy może być przejęty przez wojewódzkiego konserwatora

zabytków, w drodze decyzji, na własność Skarbu Państwa, z przeznaczeniem

na cele kultury, oświaty lub turystyki, za odszkodowaniem odpowiadającym

wartości rynkowej tego zabytku;

2) zabytek nieruchomy może być na wniosek wojewódzkiego konserwatora

zabytków wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy

właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku, w trybie i na zasadach

przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.