Drukuj
Nadrzędna kategoria: Menu Główne
Kategoria: Sylwetki znane lub zapomniane
Odsłony: 2897

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Sylwetka ks. Tomasza Lipeckiego urzędującego w parafiach w Wierzbnej i w Żarowie z końcem lat 40-tych XX wieku, jest raczej mało znana. Wiadomym jest, że mimo ukończonej w 1945 roku wojny, w Polsce spokojnie nie było. Wciąż trwał terror władzy komunistycznej, który nie omijał także duchownych. Pierwszą informacją o ks. Lipeckim jaką uzyskaliśmy było stwierdzenie, że został aresztowany i zamordowany przez UB. Postanowiliśmy przyjrzeć się sylwetce księdza i odszukać możliwie największą ilość informacji o jego losach.

 

 

Ksiądz Tomasz Lipecki, data 1919 - 1959 dotyczą posługi kapłańskiej

(fotografia pochodzi z prywatnej kolekcji Marka Wąsowskiego)

tomasz lipecki (1)

 

 

Po pierwsze informacje sięgamy do monografii Tomasza Ciesielskiego p.t. "Żarów. Historia miasta i gminy", gdzie w części II - Dzieje okolic Żarowa po II wojnie światowej, w rozdziale I - Lata 1945-1954, w części Życie religine, możemy przeczytać m. in. :

"... Na przełomie lata i jesieni 1945 r. polscy księża oficjalnie zaczęli obejmować parafie. ...Do końca 1945 r. objęli na pewno parafie żarowską, wierzbneńską, domanicką i gościsławską. Pierwszym księdzem był w Żarowie Alojzy Górecki przeniesiony w październiku 1945 r. ze Strzegomia... Proboszczem w Wierzbnej został jesienią 1945 r. ks. Bolesław Balicki, który wkrótce został przeniesiony do Imbramowic. Wiosną 1946 r. w Żarowie urzędowali Niemiec ks. Bernard Sauer i ks. Alojzy Górecki; a w Wierzbnej: ks. Joseph Fleisch i ks. Tomasz Lipecki... W lutym 1948 r. na miejsce przeniesionego do innej parafii ks. A.Góreckiego przybył do Żarowa z Wierzbnej ks. Tomasz Lipecki. W 1951 r. wymieniono proboszczów w kilku parafiach. Nowym proboszczem w Żarowie został ks. Adolf Sznip, w Wierzbnej ks. Józef Burzyński, a w Osieku ks. Józef Gałek."

 

 

Wiemy zatem, że ks. Lipecki był proboszczem w Żarowie od lutego 1948 r. i wymieniono go w roku 1951.

 

 

Dalej w monografii czytamy :

"W pierwszych latach powojennych stan stosunków pomiędzy administracją kościelną a państwową i samorządową był dobry. Jeszcze na początku 1949 r. władze wojewódzkie rozpatrywały możliwość przydzielenia ziemi ornej parafiom rzymsko-katolickim, m.in. w Żarowie, Imbramowicach, Domanicach, Jaworzynie Śl. i Rusku. Rady narodowe okazjonalnie wspierały finansowo uroczystości kościelne. Jednak już od 1947 r. organy bezpieczeństwa wzmogły obserwację kleru, w 1948 r. zaczęły przeszkadzać w wykonywaniu obowiązków duszpasterskich, aby stopniowo przejść do akcji represyjnych. Dotknęły one także proboszcza żarowskiego. Ksiądz Tomasz Lipecki nie ukrywał swojego negatywnego stosunku do komunizmu i zostało to „dostrzeżone” przez władze bezpieczeństwa - w nocy z 12 na 13 XI 1949 r. aresztowały księdza. Następnego dnia „całe tłumy szły do kościoła, gdzie pomimo, że nie odprawiało się nabożeństwo, to dewotki kościelne ściągały masy ludzi z ulicy do kościoła i tam prowadziły modły za księdza Lipeckiego. Co najważniejsze, że goniły po całym kościele i od ucha do ucha szeptały o aresztowaniu księdza, by wzburzyć ludzi”. Aresztowanie proboszcza zaskoczyło też członków PZPR. W miesięcznym sprawozdaniu żarowski KG ocenił to jako poważny błąd władz bezpieczeństwa, gdyż w porę poinformowany mógł przygotować odpowiednią akcję propagandowo-agitacyjną - członkowie partii mogli tłumaczyć, „że uczciwego księdza, któryby był za ludem nasza władza nigdy by nie aresztowała”. Postawa innych proboszczów nie budziła zastrzeżeń władz lokalnych. W marcu 1950 r. wójt domanicki donosił władzom powiatowym: „księża zajmują się sprawami religijnymi i są podporządkowani zarządzeniom władz zwierzchnich”. 

 

 

 

 

I to wszystko, czego możemy dowiedzieć się o losach księdza z monografii Tomasza Ciesielskiego.

 

 

 


W opracowaniu Krzysztofa Sychowicza p.t. "Kościół katolicki w województwie białostockim wobec podziemia antykomunistycznego
w latach 1945–1953" przeczytać możemy :

 

 


"...12 listopada 1949 roku w miejscowości Żarów w powiecie świdnickim aresztowano ks. Tomasza Lipeckiego, byłego proboszcza parafii Tokary w powiecie bielskim. Ksiądz Lipecki w czasie wojny udzielał pomocy żywnościowej członkom Armii Krajowej, oraz pełnił funkcję kapelana, a po jej zakończeniu był czynnym członkiem organizacji Wolność i Niezawisłość. Zarzucano mu ponadto zwerbowanie do tej organizacji dwóch oficerów Wojsk Ochrony Pogranicza i dwóch funkcjonariuszy MO w Klukowiczach, z komendantem na czele. Nakłonił on także do dezercji chorążego WP Henryka Mieczkowskiego, którego następnie skontaktował z podziemiem".

 

 

 

Nie dziwi zatem gorliwe działanie służb, a fakt, że aresztowano go dopiero w 1949 roku, mógł być spowodowany przeniesieniem z parafii Tokary w powiecie bielskim do Wierzbnej w powiecie świdnickim w 1946 roku. Brak jednak danych o tym jak długo przetrzymywano ks. Lipeckiego od aresztowania do wymiany prboszcza żarowskiego w 1951 r.

 

 

 

Wspomnijmy jeszcze czym było Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość w którym działał ksiadz. Używana była również forma „Wolność i Niepodległość”, pełna nazwa to Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji „Wolność i Niezawisłość” -  polska cywilno-wojskowa organizacja antykomunistyczna założona 2 września 1945 w Warszawie. Jej trzon stanowiły pozostałości rozwiązanej w 1945 Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. WiN przejęła jej strukturę organizacyjną, kadry, majątek, a także częściowo oddziały leśne. Dowódcy obszarów DSZ zostali prezesami obszarów WiN.

 

W tym samym opracowaniu Krzysztofa Sychowicza, przy nazwisku księdza istnieje odnośnik, w którym informacje zaczerpnięte są z  "Leksykonu duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945 - 1989" (s. 151) :

"Ks. Tomasz Lipecki przebywał w areszcie we Wrocławiu, skąd przewieziono go do więzienia śledczego w Białymstoku. Został skazany na 9 lat więzienia, ale na wolność wyszedł po 4 latach, w 1953 r. w wyniku ułaskawienia przez Radę Państwa. Powrócił do archidiecezji wrocławskiej, zmarł 5 V 1964 r."

 

W książce Zbigniewa Malickiego "100 lat kościoła w Żarowie 1910-2010", we fragmencie poświęconym proboszczom parafii żarowskiej czytamy :

 

"Urodzony w 1895 roku. Święcenia kaplańskie otrzymał w 1919 roku w Warszawie. Z wykształcenia antropolog. Od 1926 roku prefekt gimnazjum w Brześciu, a następnie proboszcz parafii w Tokarach na Podlasiu... W latach 1955 - 1964 probiszcz parafii św. Magdy Magdaleny w Ścinawce Średniej, gdzie zmarł 5 maja 1964 roku."

 

 

 

Teraz sprawa losów ks. Tomasza Lipeckiego wydaje sie ogólnie klarowna. Z pewnością warto poszukać więcej szczegółów z jego życia, co postaramy się uczynić. Prosimy także Państwa, jeśli posiadacie wiedzę na temat losów księdza, skontaktujcie się z nami...

 

 

Pamiątki wydane z okazji 40-lecia kapłaństwa ks. Tomasza Lipeckiego

(ze zbiorów Marka Wąsowskiego)

tomasz lipecki (2)

 

 

 

 


Przygotował : Matthias